________________
१३७६
जीवाभिगमसूत्रे 'एएसि णं भंते ! आहारगाणं अनाहारगाण य कयरे कयरेहिंतो अप्पा वा बहुगा वा०' एतेषामाहाकाणामनाहारकाणां च कतरे कतरेभ्योऽल्पा वा-बहुका वा तुल्या वा विशेषाधिका वा० प्रश्नः 'गोयमा ! सव्वत्थोवा अणाहारगा-आहारगा असंखेज्जा' गौतम ! सर्वस्तोकाः, सिद्धविग्रहगत्यापन्नसमुद्घातगताः सयोग्य-योगि केवलिनः एषामनाहारकत्वात् । आहारका असंख्येयगुणाधिकाः । ननु-सिद्धेभ्योऽनन्तगुणा वनस्पतिजीवाः ते च प्राय आहारकास्तथा च कथन्ना'अजोगि भवस्थ केवलि अणाहारगस्स नत्थि अंतरं' जो अयोगी भवस्थकेवलि अनाहारक हैं उनके भी अन्तर नहीं होता है क्योंकि अयोगि अवस्था में सब जीव अनाहारक ही होते हैं। ___अल्पबहुत्व विचार-'एएसि णं भंते ! आहारगाणं अनाहारगाण य कयरे कयरेहितो अप्पा वा बहुया वा०' गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है-हे भदन्त ! इन आहारक और अनाहारक जीवों के बीच में कौन किनसे अल्प हैं और कौन किनसे से बहुत हैं ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! सव्वत्थोवा अणाहारगा आहारगा असंखेज्जगुणा' हे गौतम ! अनाहारक जीव सब से कम हैं क्योंकि सिद्ध, विग्रहगति युक्त, समुद्घातगत जीव, सयोगि केवली और अयोगी केवली ये ही अनाहारक होते हैं इनकी अपेक्षा आहारक जीव असंख्यातगुणे अधिक हैं । यहां पर ऐसी आशंका नही करनी चाहिये कि सिद्धों से अनन्तगुणे वनस्पतिकायिक जीव हैं और ये प्रायः आहारक ही होते है अतः आहारक जीव असंख्यातगुणें कैसे कहे गये अनन्तगुणें क्यों नही कहे गये ? क्योंकि हर एक निगोद का असं.
અલ્પબદુત્વનું કથન– 'एएसि णं भंते ! आहारगाणमनाहारगाण य कयरे कयरेहितो ! अप्पा वा बहुया वा०' 24॥ सूत्र ४थी गौतभस्वामी प्रभुश्रीन से पूछ्यु छ કે–હે ભગવન્! આ આહારક અને અનાહારક છમાં કયા છે કયા ઇવેના કરતાં અલ્પ છે ? કયા છો કયા જી કરતાં વધારે છે ? આ प्रश्नन। उत्तरमा प्रभुश्री ४ छ -'गोयमा ! सव्वत्थोवा अणाहारगा आहारगा असंखेज्जगणा' हे गौतम ! मानाडा२४ ७१ साथी माछा छे. भ. सिद्ध, વિગ્રહ ગતિયુક્ત, સમુદ્દઘાત ગત જીવ સગી કેવલિ અને અગી કેવલી એજ અનાહારક હોય છે. તેના કરતાં આહારક છે અસંખ્યાતગણું વધારે છે. અહીંયાં એવી શંકા કરવી ન જોઈએ કે સિદ્ધોથી અનંતગણું વનસ્પતિકાયિક જીવે છે. અને એ પ્રાયઃ આહારક જ હોય છે. તેથી આહારક જીવ અસંખ્યાતગણ કેવી રીતે કહેવાયા ? અનંતગણ કેમ ન કહયા ? કેમકે દરેક
જીવાભિગમસૂત્ર