________________
१३४२
जीवाभिगमसूत्रे जीवपरिणामः स च कारणसाफल्यमादाय समुत्पद्यतेऽतः सादिकः समुत्पन्नस्य पुनरविनाशेऽपर्यवसितः कथ्यते ? एष प्रथमो भेदः, सादिको वा सपर्यवसितउपशान्त वेदः २। 'तत्थ णं जे से सादीए सपज्जवसिए से जहन्नेणं एक्कं समयं' तत्रोभयाऽवेदकयोर्यः स सादिकः सपर्यवसितोऽवेदकः स च जघन्येनैकं समयम्, उपशमश्रेणि प्रतिपन्नस्य वेदोपशमसमयाऽनन्तरेऽपि मरणे पुनः सवेदकत्वोपपत्तेः 'उक्कोसेणं अंतोमुहुत्तं' उत्कर्षे णान्तर्मुहूर्तम् उपशान्तवेदश्रेणिकालम्, तत उर्ध्व श्रेण्याः प्रतिपतने नियमतः सवेदकत्वभावात् । साद्यपर्यवसितावेदकस्तुसदैवाऽवेदकः अन्यथाऽपर्यवसितत्वमेव न स्यात्, इति । ____ अथैषामन्तरम्-'सवेदगस्स णं भंते ! केवइयं कालं अंतरं होई' सवेदकस्य अपज्जवसिए साइएवा सपज्जवसिए' एक सादिक अपर्यवसित और दूसरा सादिक सपर्यवसित इनमें जो 'साइए सपज्जवसिए से जहण्णेणं एक्कं समयं उक्कोसेणं अंतीमुहुत्तं सादिक सपर्यवसित अवेदक है उसकी कायस्थिति का काल जघन्य से एक समय का है और उत्कृष्ट से एक अन्तर्मुहूर्त का है सवेदक कोई जीव जब उपशमश्रेणि पर आरुढ हो जाता है-तब वेद की उपशांति से उसमें अवेदकता आ जाती है बाद में जब वह उससे कम से कम एक समय के बाद और अधिक से अधिक एक अन्तर्मुहूर्त के बाद पतित हो जाता है तो इस स्थिति में यह कायस्थिति का इसका प्रमाण आ जाता हैं । तथा जो अवेदक सादि सपर्यवसित है वह तो सदा ही अवेदक रहेगा नहीं तो उसमें अपर्यवसितता ही नहीं आ सकेगी।
इसका अन्तर कथन-'सवेदगस्सणं भंते ! केवइयं कालं अन्तरं
२। वामां मापेसा छ. 'तं जहा' म 'साईएवा अपज्जवसिए साइए वा सपज्जवसिए' से सा४ि २५५यवसित अने भी सा४ि सपय सित मामा २। 'साइए सपज्जबसिए से जहण्णेणं एक समयं उक्कोसेणं अंतोमुहत्त' साहि સપર્યવસિત સવેદક છે. તેની કાયસ્થિતિને કાળ જઘન્યથી એક સમયને છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી એક અંતર્મુહૂર્તને છે. સવેદક કઈ જીવ ઉપશમ શ્રેણી પર આ રૂઢ થઈ જાય છે. ત્યારે વેદની ઉપશાંતીથી તેમાં અદક પણું આવી જાય છે અને તે પછી જયારે તે ઓછામાં ઓછા એક સમય પછી અને વધારેમાં વધારે એક અંતમુહૂત પછી પતિત થઈ જાય છે તે આ સ્થિતિમાં આ કાય સ્થિતિનું તેનું પ્રમાણ આવી જાય છે. તથા જે અવેદક સાદિ અર્ધવસિત છે તે તે સદા અવેદક જરહેશે નહીં તો તેમાં અપર્યાવસિત પણું જ આવી શકે નહીં
જીવાભિગમસૂત્ર
