________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र. ५ सू. १३३ बादरादीनामल्पबहुत्व निरूपणम्
१२३७
बादर समान्य - बादरपृथिवीकायिकाऽप्तेजोवायुत्रसकायिकानाम 'पज्जत्ता पज्जत्ता णं कयरेकय रेहिंतो अप्पा वा जाव विसेसाहिया वा' पर्याप्ताऽपर्याप्तानां कतरे कतरेभ्योऽल्पाः यावद्विशेषाधिका वा ? भगवानाह - गौतम ! 'सव्वत्थोवा बायर तेउकाइया पज्जत्तगा' सर्वेभ्यः स्तोका बादरतेजस्कायिकाः पर्याप्ताः 'बायरतसकाइया पज्जत्तगा असंखेज्जगुणा' तेभ्यः पर्याप्तबादरतेजस्कायिका असंख्येयगुणाः 'पत्तेयसरीरबायरवणस्सइकाइया पज्जत्तगा असंख्येयगुणाः तेभ्यः पर्याप्तक प्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकाया असंख्येयगुणाः, 'बायरनिगोया
पंचम अल्पबहुत्व इस प्रकार से है - इसमें समुदित पर्याप्तापर्याप्तकों का अल्पबहुत्व विवक्षित हुवा है-गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है - 'एएसि णं भंते ! बायराणं बायर पुढवीकाइयाणं जाव बायर तसकाइयाणं य पज्जत्तापज्जन्त्ताणं कयरे कयरेहिंतो.' हे भदन्त ! बादर, बादरपृथिवीकायिक, बादर अष्कायिक, वादर तेजस्कायिक, बादर वायुकायिक बादर वनस्पतिकायिक, और बादर कायिक इनकी पर्याप्त पर्याप्तावस्था में कौन जीव किन जीवों की अपेक्षा अल्प है ? कौन किनकी अपेक्षा बहुत हैं ? कौन किनके बराबर है ? कौन किनकी अपेक्षा विशेषाधिक हैं ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु ने कहा हैहे गौतम! 'सव्वत्थोवा वायर तेउकाइया पज्जत्तगा' सब से कम पर्याप्त बादर तेजस्कायिक जीव है इनकी अपेक्षा 'बायर तसकाइया पज्जन्तगा असंखेज्जगुणा' बादर त्रसकायिक पर्याप्तक असंख्यातगुणे अधिक हैं इनकी अपेक्षा पर्याप्त बादर प्रत्येक वनस्पतिપાંચમાં અલ્પમહત્વનું કથન
આ પાંચમાં અલ્પ બહુત્વમાં સમુદ્દિત પર્યાપ્તાપર્યાંસકાના અલ્પ બહુત્વની વિવક્ષા કરવામાં આવેલ છે. આ સંબંધમાં ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુશ્રીને એવું पूछ छे 'एएसिणं बायराणं बायरपुढवीकाइयाणं जाव बायर तसकाइयाणं पज्जत्तापज्जत्ताणं कयरे कयरेहिंतो ० ' हे भगवन् माहर, जाहर पृथ्वी अयिड, ખદર અકાયિક, ખાદર તેજસ્કાયિક, ખાદર વાયુકાયિક માદર વનસ્પતિ. કાયિક અને બાદર ત્રસકાયિકાની પર્યાપ્તાપ સાવસ્થામાં કયા જીવા કયા જીવેાના કરતાં અલ્પ છે ? કાણુ કેાના કરતાં વધારે છે ! કાણુ કેની ખરા ખર છે, અને કાણુ કાનાથી વિશેષાધિક છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં प्रभुश्री उडे छे उन्हे गौतम! 'सव्वत्थोवा बायर तेजकाइया पज्जतगा' सौथी शोछा पर्याप्त माहर तेरा व छे. तेना ४२तां 'बायरा तसकाइया पज्जत्तगा असंखेज्जगुणा' बाहर स पर्याप्त संख्यातगा पधारे छे, तेना १२तां પર્યાપ્ત ખાદર પ્રત્યેક વનસ્પતિકાયિક જીવ અસ`ખ્યાતગણા વધારે છે, તેના કરતાં
જીવાભિગમસૂત્ર