________________
११४४
जीवाभिगमसूत्रे पञ्चेन्द्रिय पर्याप्तकानामुत्कृष्टा स्थितिः अन्तर्मुहूर्तोन द्वाविंशतिवर्षसहस्राणि कर्त व्यानि-इति पूर्वेण सह संबन्धः। संप्रति कायस्थितिमाह-एगिदिए णं भंते ! एगिदियत्ति कालओ केवच्चिरं होइ ? गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं वणस्सइकालो' एकेद्रिय : खलु भदन्त ! जीवः एकेद्रिय इति मृत्वा पुनरेकेन्द्रियख कियता कालेन भजते ? भगवानाह-गौतम ! जघन्येनाऽ तर्मुहूर्तम् उत्कर्षण वनस्पतिकालः। 'वेइंदियस्स णं मंते बेइंदियत्ति कालओ केवच्चिरं होइ ? गोयमा ! जीवों की तेइन्द्रिय जीवों की चौइन्द्रिय जीवों की और पंचेन्द्रिय जीवों की जो उत्कृष्ट स्थिति पूर्व में सामान्यरूप से बतलाई गई है उसमें से-सब में से एक २ अपनी २ उत्कृष्ट स्थिति का अन्तर्मुहर्त कम कर लेना चाहिये इस तरह कम करने से दो इन्द्रिय पर्याप्तक, तेइन्द्रिय पर्याप्तक, चौइन्द्रिय पर्याप्तक और पञ्चेन्द्रिय पर्याप्तक जीवों की उत्कृष्टस्थिति हो जाती है। ___ कायस्थिति का कथन-'एगिदियाणं भंते ! एगिदिय त्ति कालओ केच्चिर होइ' हे भदन्त ! एकेन्द्रिय जीवों की कायस्थिति कितने काल की कही गई है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहत्तं उक्को० वणस्सतिकालो' हे गौतम ! एकेन्द्रिय जीवों की कायस्थिति जघन्य से एक अन्तर्मुहूर्त है और उत्कृष्ट से वनस्पति काल प्रमाण है 'वेइंदियस्स णं भंते । बेइंदियत्ति कालओ केवच्चिरं પ્રમાણે બે ઈદ્રિયવાળા જીની, ત્રણ ઈન્દ્રિયવાળા જીવોની, ચાર ઈદ્રિયવાળા છની અને પાંચ ઈન્દ્રિયવાળા જીવની જે ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ પહેલાં સામાન્ય પણથી બતાવવામાં આવેલ છે. તેમાંથી એક એક પિતાપિતાની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિનું અંતર્મુહુત કમ કરવું જોઈએ આ રીતે કામ કરવાંથી બે ઈદ્રિય પર્યાપ્તક તે. ઈન્દ્રિય પર્યાપ્તક, ચૌઈન્દ્રિય પર્યાપક અને પંચેન્દ્રિય પર્યાપ્તક જીવની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ થઈ જાય છે.
કાયસ્થિતિનું કથન'एगिदियाणं भंते ! एगिदियत्ति कालओ केवच्चिरं होई' भगवन् ! એક ઈદ્રિયવાળા જીવોની કાયસ્થિતિ કેટલા પ્રકારની કહેવામાં આવેલ
१ ॥ प्रश्न उत्तरमा प्रमुश्री ४१ छ -'गोयमा ! जहण्णेणं अंतोमुहत्तं उकोसेणं वणसइकालो' गौतम ! से दियवा नी यस्थिति જઘન્યથી એક અંતર્મુહૂર્તની છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી વનસ્પતિકાળ પ્રમાણની છે. 'बेइंदियस्स णं भंते ! बेइंदियत्ति कालओ केवच्चिरं होई' सावन् ! मेदि. યવાળા જીવની કાયસ્થિતિ કેટલા કાળની કહેવામાં આવેલ છે? આ પ્રશ્નના
જીવાભિગમસૂત્ર
