________________
जीवाभिगमसूत्रे
अथोद्वर्तनामाश्रित्याह- 'सोहम्मग देवाणं' इत्यादि । सौधर्मकदेवाः खलु भदन्त ! च्यवन्ति 'चइत्ता जहिं गच्छेति तं भाणियव्वं' अनन्तरं च्यवित्वा ये यत्र गच्छन्ति तत्सर्वं भणितव्यम्, हे भदन्त ! सौधर्मकदेवा अनन्तरं च्यवित्वा कुत्र नैरयिकेषु - निर्यक्षु - मनुष्येषु देवेषु वा गच्छन्ति ? भगवानाह - गौतम ! नो नैरयिकेषूत्पद्यन्ते न वा देवेषूत्पद्यन्ते, किन्तु तिर्यक्षु मनुष्येषु' इत्यादि सर्वे प्रज्ञापनायाः षष्ठव्युत्क्रान्त्याख्यपदे यथा कथितं तथात्राऽपि ( विस्तराद्विभेमि ) बादरपर्याप्तपृथिव्यव्वनस्पतिषु पर्याप्तगर्भव्युत्क्रान्तिकतिर्यक् पञ्चेन्द्रियमनुष्येषु च संख्यातवर्षायुष्येषु एष च संक्षेपार्थः । एवमीशानदेवा अपि वक्तव्याः । ३३ सागरोपम की है सर्वार्थसिद्ध महाविमान में अजघन्योत्कर्षस्थिति ३३ सागरोपम की है ।
११२२
उद्वर्त्तनाद्वार कथन - ' - 'सोहम्मगदेवाणं अनंतरं चइत्ता जहिं गच्छति तं भाणियच्चं' हे भदन्त ! सौधर्म और ईशान के देव चवकर सीधे कहां पर जाते हैं ? क्या वे नैरयिकों में जाते है या यावत् देवों में जाते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं 'गोयमा !' हे गौतम ! वे न नैरयिकों में उत्पन्न होते हैं और न देवों में उत्पन्न होते हैं किन्तु तिर्यञ्च एवं मनुष्यों में उत्पन्न होते हैं इत्यादि सब कथन जैसा प्रज्ञापना के छठें पद व्युत्क्रान्ति में कहा गया है वैसा वह सब यहां पर भी कह लेना चाहिये तथा च वे बादर पर्याप्तक पृथिवी कायिकों में बादर पर्याप्त, अष्कायिकों में, बादर पर्याप्तक वनस्पतिकायिको में संख्यात वर्ष की आयु वाले पर्याप्तक गर्भज तिर्यग् पंचेन्द्रियों में વિમાનમાં અજઘન્યત્કર્ષ સ્થિતિ ૩૩ તેત્રીસ સાગરાપમની છે. ઉદ્દેના દ્વારનું કથન
'सोहम्मगदेवाणं अनंतर चइत्ता जहिं गच्छेति तं भाणियव्वं' हे भगवन् સૌધમ અને ઇશાન કલ્પના દૈવેચવીને સીધા કયાં જાય છે ? શુ તે નૈયિકામાં જાય છે? અથવા યાવત્ દેવામાં જાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં प्रभुश्री छे - 'गोयमा ! हे गौतम! तेथे नैरयि अभां उत्पन्न थता नथी. તેમજ તેઓ દેવામાં પણ ઉત્પન્ન થતા નથી. પરંતુ તિચ અને મનુષ્ચામાં ઉત્પન્ન થાય છે. આ વિગેરે તમામ પ્રકારનું કથન પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના ૬ છઠ્ઠા વ્યુત્ક્રાંતિપટ્ટમાં જે પ્રમાણે કહેવામાં આવેલ છે. એજ પ્રમાણેનું તે તમામ કથન અહીયાં પણ કહી લેવું જોઇએ. તે એ રીતે છે-એ ખાદર પર્યાપ્તક પૃથ્વીકાયિકામાં, ખાદર પર્યાપ્તક અપર્યાપ્તકમાં, ખાદર પર્યાપ્તક વનસ્પતિ કાયિકામાં સંખ્યાત વની આયુષ્યવાળા પર્યાપ્તક ગĆજ તિક્ પંચેન્દ્રિયામાં
જીવાભિગમસૂત્ર
