________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.१२२ अवधिक्षेत्रपरिमाणनिरूपणम् १०९७ चउत्थि ॥१॥ आणयपाणय कप्पे देवा पासंति पंचमि पुढवीं। तं चेव आरणच्चुय ओहीनाणेण पासंति ॥२॥ छट्टि हेट्रिम मझिम गेवेज्जा सत्तमि च उवरिल्ला । संभिण्णलोगनालि पासंति अणुत्तरा देवा ॥सू० १२२॥ ___छाया-सौधर्मेशानदेवा अवधिना कियत् क्षेत्रं जानन्ति पश्यन्ति ? गौतम ! जघन्येनाऽगुलस्याऽसंख्येयभागम् उत्कर्षतोऽवधिर्यावत् रत्नप्रभापृथिवीः ऊर्ध्वयावत् स्वानि विमानानि, तिर्यग्यावदसंख्येयान द्वीपसमुद्रान् । एवं शक्रेशानाः प्रथमां द्वितीयां च सनत्कुमारमाहेन्द्राः तृतीयां ब्रह्मलान्तको शुक्रसहस्रारौ चतुर्थीम् ॥१॥ आनतप्राणतकल्पे देवाः पश्यन्ति पञ्चमीं पृथिवीम् । तदेवारणाच्युता अवधिज्ञानेन पश्यन्ति २ । षष्ठीमधस्तन मध्यप्रैवेयकाः सप्तमीचोपरितनाः। संभिन्नलोकनाडी पश्यन्ति अधस्तना देवाः ॥सू० १२२॥ ____टीका-'सोहम्मीसणदेवा ओहिणा केवइयं खेत्तं जाणंति पासंति' सौधर्मेशानयोः खलु ! भदन्त देवा अवधिज्ञानेन कियत् क्षेत्रं जानन्ति पश्यन्ति ? भगवानाह-'गोयमा ! जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेजइभागं' गौतम ! जघन्येनागुलस्याऽसंख्येयभागम्-ननु अंगुलासंख्येयभागमात्रक्षेत्रपरिमितोऽवधिः सर्व
अवधिक्षेत्र परिमाणम-'सोहम्मीसाण देवा ओहिणा केवइयं खेत्तं जाणंति, पासंति ?' हे भदन्त ! सौधर्म और ईशान देव अपने अवधिज्ञान से और अवधिदर्शन से कितने क्षेत्र को जानते है ? और कितने क्षेत्र को देखते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु करते है-'गोयमा ! जहण्णेणं अंगुलस्स असंखेजइभागं उक्कोसेणं अवही जाव रयणप्पभापुढवी उड्रं जाव साइं विमाणाई तिरियं जाव असंखेज्जा दीवसमुद्दा' हे गौतम ! सौधर्म ईशान देव अपने अवधिज्ञान से और अवधिदर्शन से कम से कम अंगुल के असंख्यातवें भाग प्रमाण क्षेत्र
मधिक्षत्रनु परिभाष्य _ 'सोहम्मीसाण देवा ओहिणा केवइयं खेत्तं जाणंति पासति' सावन ઇશાનદેવ પિતાના અવધિજ્ઞાનથી અને અવધિ દશનથી કેટલા ક્ષેત્રને જાણે છે? અને કેટલા ક્ષેત્રને દેખે છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી ગૌતમસ્વામીને
छ है-'गोयमा ! जहण्णेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभाग उक्कोसेणं अबही जाव रयणप्पभा पुढवी उड्ढे जाव साइं विमाणाई, तिरियं जाव असंखेज्जा दीवसमुद्दा' હે ગૌતમ ! સૌધર્મ અને ઈશાન દેવ પિતાના અવધિજ્ઞાનથી અને અવધિ દર્શનથી ઓછામાં ઓછા આગળના અસંખ્યાતમાં ભાગ પ્રમાણ ક્ષેત્રને જાણે છે.
जी० १३८
જીવાભિગમસૂત્ર
