________________
१०८८
जीवाभिगमसूत्रे अथ संस्थानप्रतिपादनम्-'सोहम्मीसाणेसु णं भंते ! कप्पेसु देवाणं सरीरगा किं संठिया पण्णत्ता ? गोयमा ! दुविहा सरीरा पण्णत्ता भवधारणिज्जायउत्तरवेउब्धिया य, तत्थ णं जे ते भवधारणिज्जा ते समचउरंससंठाणसंठिया पन्नत्ता तत्थ णं जे ते उत्तरवेउविया ते णाणासंठाणसंठिया पण्णत्ता जाव अच्चुओ, अवेउव्विया गेविज्जणुत्तरा, भवधारणिज्जा समचउरंससंठाणसंठिया उत्तरवेउव्विया नत्थि' हे भदन्त ! सौधर्मेशानकल्पयोर्देवानां शरीराणि किं संस्थितानि की दृशसंस्थानवन्ति ? भगवानाह-गौतम ! द्विविधानि देवानां शरीराणि प्रज्ञप्तानि तद्यथा-भवधारणीयानि च-१ उत्तरवैक्रियाणि च-२, तत्र द्वयोर्मध्यगतं यत्तद्भवधारणीयम् तच्छरीरं समचतुरस्रसंस्थानेन संस्थितम् देवानाँ भवप्रत्ययात् प्रायस्तेषां शुभनामकर्मोदयभावात् तत्र यदुत्तरवैक्रियम् तत्-नानासंस्थानसंस्थितम् प्रज्ञप्तम् तस्य स्वेच्छया सपाद्यमानखात् । से यही पूछा है-'सोहम्मीसाणेसु देवाणं सरीरगा कि संठिता पण्णत्ता' हे भदन्त ! सौधर्म और ईशान में जो देव हैं उनके शरीर किस संस्थान वाले होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! दुविहा सरीरा -भवधारिणिज्जा य उत्तरवेउव्विया य' हे गौतम ! देवों के शरीर भवधारणीय शरीर और उत्तरवैक्रियरूप शरीर के भेद से दो प्रकार के कहे गये है-'तत्थणं जे ते भवधारणिज्जा ते समचउरंस संठाणसंठिता पण्णत्ता' इनमें जो भव धारणीय शरीर होता है वह समचतुरस्त्र संस्थान वाला होता है क्योंकि देवों के भव प्रत्यय को लेकर शुभ नाम कर्म के उदय का सद्भाव रहता है तथा जो उत्तरवैक्रिय रूप शरीर है उसका नियत कोई संस्थान नहीं होता क्योंकि वह अनेक संस्थानों वाला बनाया जा सकता है क्योंकि यह शरीर देव स्वामी प्रभुश्रीन से पूछ्यु छ -'सोहम्मीसाणेसु देवाणं सरीरगा किं संठिया पण्णत्ता' लगवन् सौधम भने शान ४५न २ वे छे. તેઓના શરીરે કયા સંસ્થાનવાળા હોય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી ॐई छ -'गोयमा ! दुविहा सरीरा भवधारणिज्जा य उत्तरवेउव्वियाय' हे ગૌતમ! દેના શરીરે ભવધારણીય શરીર અને ઉત્તર વૈકિય શરીરના ભેદથી में प्रारना अपामा मावेस छ. 'तत्थ णं जे ते भवधारणिज्जा ते समचउरस संठाणसंठिता पण्णत्ता' तेमां 2 मधा२jीय शरी२ डोय छे, ते समयतु२५ સંસ્થાન વાળું હોય છે. કેમકે–દેવોના ભવપ્રત્યયને લઈને શુભ નામ કર્મના ઉદયને સદૂભાવ રહે છે. તથા જે ઉત્તરકિય શરીર હોય છે. તેનું કઈ નિયત સંસ્થાન હોતું નથી. કેમકે–તે અનેક સંસ્થાનોવાળું બનાવવામાં આવે
જીવાભિગમસૂત્ર