________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.१२१ देवविमानपृथिव्याः बाहल्यादिकम् १०८१ विमानानाम् इति । 'सोहम्मीसाणेसु कप्पेसु देवा एगसमएणं केवइया उववज्जति ? जहणेणं एको वा-दो वा तिन्नि वा-उक्कोसेणं संखेज्जा वा असंखेजा वा उववज्जति, एवं जाव सहस्सारे आणताई गेवेज्जा-अणुतरा य एको वा दो वा-तिन्नि वा उक्कोसे णं संखेज्जा वा उववज्जंति" सौधर्मेशानकल्पयोर्देवा एकसमयेन कियन्त उत्पद्यन्ते ?, भगवानाह-गौतम ! जघन्येन-न्यूनसंख्यया एको वा-द्वौ वा-त्रयो वा समुत्पद्यन्ते उत्कर्षेण संख्येया वा-ऽसंख्येया वा तिरश्चामपि गर्भज पञ्चेन्द्रियाणां तत्रोत्पादात् । एवं यावत्सहस्रारे सनत्कुमारया तिर्यश्च गति से आए हुए जीव यहां देव की पर्याय से उत्पन्न होते हैं या देवगति से आए हुए जीव यहां देव की पर्याय से उत्पन्न होते हैं ? या मनुष्यगति से आये हुए जीव यहां देव की पर्याय से उत्पन्न होते हैं ? इसके उत्तर में वहां पर ऐसा ही कहा गया है ऐसा यह कथन सहस्रार देवलोक तक ही जानना चाहिये। यहां से आगे के कल्पों में-देवलोकों में केवल मनुष्यगति से आए हुए ही जीव देव की पर्याय से उत्पन्न होते हैं । ऐसा कथन अनुत्तरोपपातिक देवलोक तक कह लेना चाहिये 'सोहम्मीसाणेसु देवा एगसमएणं केवइया उववज्जति' हे भदन्त ! सौधर्म और ईशान देवलोक में एक समय में कितने देव उत्पन्न होते है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! जहन्नेणं एको वा दो वा तिन्नि वा, उक्कोसेणं संखेज्जा वा असंखेना वा उववज्जति' हे गौतम ! जघन्य से एक या दो या तीन देव उत्पन्न होते हैं और उत्कृष्ट से संख्यात देव उत्पन्न होते है । 'एवं जाव ઉત્પન્ન થાય છે, તેમાં તિર્યંચગતિથી આવેલા છે ત્યાં દેવની પર્યાયથી ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા દેવગતિથી આવેલા છે ત્યાં દેવની પર્યાયથી ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રીએ ત્યાં એવું જ કહ્યું છે કેઆ સંબંધમાં બધુ કથન સહસાર દેવકના કથન પ્રમાણે સમજી લેવું તે પછીના કપમાં દેવલોકમાં કેવળ મનુષ્ય ગતિથી આવેલા જીવોજ દેવની પર્યાયથી ઉત્પન્ન થાય છે. એ પ્રમાણેનું કથન અનુત્તરપપાતિક દેવલેક સુધી 3री वेन. 'सोहम्मीसाणेसु देवा एगसमएणं केवइया उववज्जंति' लापन સૌધર્મ અને ઈશાન દેવલોકમાં એક સમયમાં કેટલા દેવો ઉત્પન્ન થાય છે? या प्रश्न उत्तरमा प्रभुश्री ४ छ -'गोयमा ! जहणेणं एवको वा दोवा तिन्नि वा, उक्कोसेणं संखेज्जा वा असंखेज्जा वा उववज्जंति' हे गौतम ! - ન્યથી એક અથવા બે અથવા ત્રણ દેવો ઉત્પન્ન થાય છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી सभ्यात हेव अथवा मध्यात व उत्पन्न थाय छे. 'एवं जाव सहस्सारे
जी० १३६
જીવાભિગમસૂત્ર