________________
७७६
जीवाभिगमसूत्रे
अथ - औधिकान् सेन्द्र पिशाचकुमारान्निरूप्य दाक्षिणात्यान् पिशाचकुमारान् निरूपयितुं प्रश्नयन्नाह - 'कहि णं भंते ! दाहिणिल्लाणं' इत्यादि, 'कहि णं भंते !' कुत्र कस्मिन् स्थाने खलु भदन्त ! ' दाहिणिल्लाणं पिसायकुमाराण" दाक्षिणात्यानां पिशाचकुमाराणाम् 'जाव विहरंति' यावद्विहरन्ति । अत्र यावस्पदेन - 'भोमेज्जा नगरा पण्णत्ता' इत्यादि प्रश्नोत्तररूपेण पिशाचकुमाराणां भवनादि वर्णनं वाच्यम् । तत्र ते स्वस्वपरिवारस्याधिपत्यं कुर्वन्तो भोगभोगान् भुञ्जाना विहरन्ति तिष्ठन्तीति पर्यन्तं सर्वं वर्णनं तत्रैव प्रज्ञापनास्थानपदे द्रष्टव्यम् ।
सम्मति - दाक्षिणात्यपिशाचेन्द्र कालवर्णनं क्रियते 'कालेय' इत्यादि । 'कालेय एत्थ पिसायकुमारिंदे पिसायकुमारराया परिवसइ महडिए जाव विहरई ' कालश्च-कालनामा चात्र पिशाच कुमारेन्द्रः पिशाच कुमारराजः परिवसति महर्द्धिको यावत् स्वपरिवारभूत देवदेवीनामाधिपत्यं कुर्वन् भोगभोगान् भुञ्जानो विहरति तिष्ठतीत्यपि सर्व वर्णनं प्रज्ञापनापदादव सेयम् ।
देव आदि परिवार रूप देव देवियां पर आधिपत्य करते हुए यावत् भोगोपभोगों को भोगते हुए विचरते रहते है । 'दाहिणिल्ला णं पिसाय कुमाराणं जाव विहरंति' अब दाक्षिणात्य पिशाचों का इन्द्र जो काल है उसका वर्णन करते है 'कालेय' इत्यादि 'कालेय तत्थ पिसायकुमारिदे पिसायराया परिवसइ महिडिए जाव विहरइ' वहां पिशाचों के भौमेयनगरों में जहां पिशाच देव रहते हैं वहां पिशाचेन्द्र पिशाचराज काल इन्द्र वसता है । वह महर्द्धिक आदि विशेषणों वाला है वह वहां पर अपने परिवारभूत सामानिक देव आदि देव देवियों पर आधिपत्य करता हुआ भोगोपभोगों को भोगता हुआ रहता है यह सब वर्णन प्रज्ञापना सूत्र से समझ लेना चाहिये ।
દેવ પાત પેાતાના ભવન સામાનિક દેવ વિગેરે પરિવાર રૂપ દેવ ધ્રુવિચે પર અધિપતિપણું કરતા થકા યાવત્ ભાગઉપભોગને ભેગવતા થકા રહે છે.
હવે દક્ષિણ દિશાના પિશાચેાના ઇંદ્ર જે કાળ છે, તેનું વર્ણન કરતાં सूत्र हे छे 'दाहिणिल्लाणं पिसायकुमाराणं जाव विहर'ति' क्षिणु हिशाना પિશાચકુમારાનું કથન યાવત્ વિહાર કરે છે ત્યાં સુધીનું કરી લેવુ', તે આ प्रमाणे छे. 'कालेय' इत्याहि
'कालेय तत्थ पिसायकुमारिंदे पिसायराया परिवसइ महिड्डिए जाब विहरइ' त्यां पिशायाना लौभेय नगरोमां है क्यां विशाय हेवा रहे छे, त्यां પિશાચેન્દ્ર પિશાચરાજ ‘કાલ ઈન્દ્ર” નિવાસ કરે છે. તે મહદ્ધિક વિગેરે વિશેષણા વાળા છે, તે ત્યાં પેાતાના પરિવાર રૂપ સામાનિક દેવ વિગેરે દેવ દૈવિયેા પર
જીવાભિગમસૂત્ર
