________________
६३०
जीवाभिगमसूत्रे यथेच्छितकामगामिनः स्वेच्छानुसार गमनशीलाः न तेषां प्रामादीनामावश्यकता वर्तते, एतादृशास्ते मनुजगणाः प्रज्ञप्ताः कथिताः हे श्रमणायुष्मन् ! 'अस्थि णं भंते ! एगोरुय दीवे २' अस्ति खलु भदन्त ! एकोरुकद्वीपे खलु द्वीपे 'असीइ वा' असिरिति वा असिः-खङ्गः, इति वा 'मसीइ वा' मषी-कज्जलं 'स्याही' इति मसिद्धं मषीपात्रं वा यमुपजीव्य लेखका उपजीवन्तीति । 'कसीइ वा कपीरिति वा कृषिः कर्षणम् ‘पणीति वा' पण्यमिति वा, पण्यं-क्रयाणकम् 'वणिज्जाइ वा' वाणिज्यमिति वा, वाणिज्यं-क्रयविक्रयरूपं वा तत्रास्ति किम् ? भगवानाह-'नो इणढे समडे' नायमर्थः समर्थः, 'ववगय असिमसि कसि पणियवाणिज्जाणं ते मणुयगणा पण्णता समणाउसो' व्यपगतासिमषीकृषि पण्यवाणिज्याः खलु खङ्गादि व्यापाररहितास्ते मनुजगणाः प्रज्ञप्ता:-कथिताः हे श्रमणायुष्मन् ! 'अस्थि णं भंते ! एगोरुय दीवे२, अस्ति खलु भदन्त ! एकोरुकद्वीपे द्वीपे 'हिरण्णेइ वा' हिरण्यमिति वा, हिरण्यं सुवर्णविशेषः, 'सुवण्णेइ वा' सुवर्णमिति वा 'कंसेइ वा' कांस्यमिति वा, कांस्य पुताम्रसंयोगजन्य धातुनिर्मितपात्र विशेषः, 'दूसेइ वा' नहीं है क्योंकि यहां के मनुष्य 'जहिच्छिय कामगामिणो ते मणुयगणा पण्णत्ता' अपनी इच्छा के अनुसार गमन करने वाले होते हैं । इनके ग्राम आदि की आवश्यकता भी नहीं होती हैं 'अस्थि णं भंते ! एगो. रूय दीवे असीति वा मसीइ वा कसीइ वा पणीति वा वणिजति वा' हे भदन्त ! वहां पर क्या असि, मषी, कृषि, पण्य-क्रयाणक-और वाणिज्य-व्यापार-ये छह कर्म होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु श्री कहते हैं-'णो इणढे समडे' हे श्रमण आयुष्मन् गौतम! यह अर्थ समर्थ नहीं
अर्थात वहां पर असि मषी आदि कर्म नहीं होते हैं ये कर्म तो कर्मभूमि में ही होते हैं अकर्मभूमि में नहीं होते हैं । 'अस्थि णं भंते । एगोरुय दीवे णं दीवे हिरण्णेति वा सुवन्नेति वा कंसेति वा दसेति वा કરવાવાળા હોય છે. તેઓને ગામ વિગેરેની આવશ્યકતા પણ હોતી નથી. 'अस्थि णं भंते ! एगोरुय दीवे असीति व , मसीइवा, पणी तिवा, वणिज्जति વા' હે ભગવન ત્યાં તે એકરૂક દ્વીપમાં અસિ, મણી, કૃષિ ખેતિ પણ્ય વેચવાનું સ્થાન અને વાણિજ્ય વ્યાપાર આ છ કામ થાય છે? આ પ્રશ્નના उत्तरमा प्रमुश्री गौतमस्वामी छ ‘णो इणद्वे समटे हे श्रम आयु भन् ગૌતમ! આ અર્થ બરાબર નથી. અર્થાત્ ત્યાં આગળ અસિ, મણી, વિગેરે કર્મો થતા નથી. આ કર્મો તે કર્મભૂમિમાં જ થાય છે. અકર્મભૂમિમાં થતા नथी. 'अस्थि णं भंते ! एगोरुयदीवेणं दीवे हिरण्णेति वा, सुवष्णे तिवा, के
જીવાભિગમસૂત્ર
