________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र. ३ उ. ३ सू.३७ एकोरुकद्वीपस्थानामाक़ारभावादिकम् ५९३ मनुजगणाः प्रज्ञप्ताः - कथिताः हे श्रमण आयुष्मन् ! तेसि णं भंते ! मणुयाणं' तेषामेको रुकानां खलु भदन्त ! मनुजानाम् 'केवइकालस्स आहारट्ठे समुपज्जइ' कियति काले अत्र सप्तम्यर्थे षष्ठी तेन कियति काले गते सति पुनराहारार्थ:आहारप्रयोजनं समुत्पद्यते, एकदा भोजनानन्तरं पुनः कियता कालेन आहार विषयिणी इच्छा समुत्पद्यते इति प्रश्नः, श्री भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा ' हे गौतम ! 'चउत्थभत्तस्स - आहारट्ठे समुपज्जइ' अत्रापि सप्तम्यर्थे षष्ठी तेन चतुर्थ भक्ते अतिक्रान्ते सति अहारार्थः- आहार प्रयोजनं समुत्यद्यते, यद्यपि सरसाहारित्वे नैतावत्कालिकी, तेषां क्षुद्वेदनोदयाभावादेव अभक्तार्थता न तु कर्म निजरायै तपः तथापि अभक्तार्थत्वसाधर्म्यात् चतुर्थभक्तस्येति कथनमिति ॥ सू० ३७|| मिणोय ते मणुयगणा पण्णत्ता समणाउसो' तथा ये मनुष्य अपनी इच्छा के अनुसार स्वतन्त्रता पूर्वक विचरण करते हैं इस प्रकार से हे श्रमण आयुष्मन् ! इन एकोरुक द्वीप वासी मनुष्यों के परिचय के सम्बन्ध में ऐसा मैंने कहा हैं 'तेसि णं भंते! केवतिकालस्स आहारट्ठे समुप्पज्जइ' हे भदन्त । इन एकोरुक द्वीप के मनुष्यों को एक बार आहार कर लेने पर पुनः आहार की इच्छा कितने काल के व्यतीत होने पर होती है ? 'गोयमा ! चउत्थभत्तस्स आहारट्ठे समुप्पज्जइ' हे गौतम ! उन मनुष्यों के चतुर्थ भक्त अर्थात् एक दिन को छोड़कर दूसरे दिन आहार की इच्छा होती है क्योंकि क्षुधा वेदनीय कर्म का उदय इनके एक दिन को छोड़कर दूसरे दिन ही होता है इसलिये अभक्तार्थता में इनके कमों की तपोजन्य निर्जरा नहीं होती है। क्योंकि इनके इच्छा पूर्वक भोजन का त्याग नहीं होता है। सून्न - ३७ ||
ઇચ્છા પ્રમાણે સ્વતંત્રતા પૂર્વક વિચરણ કરે છે. આ રીતે હે શ્રમણ આયુષ્મન્ આ એકારૂક દ્વીપમાં નિવાસ કરવાવાળા મનુષ્યના પરિચયના સંબંધમાં આ प्रभाशे में ुधुं छे. 'तेसिं णं भंते ! केवतिकालस्स आहारट्ठे समुत्पज्जइ' हे ભગવત્ આ મનુષ્યને એકવાર આહાર કર્યા પછી ફરી આહાર કરવાની ઈચ્છા डेटलो आज चीत्या यछी थाय छे ? 'गोयमा ! चउत्थभत्तस्स आहारट्टे समुप्पज्जइ' હે ગૌતમ ! એ એકારૂક દ્વીપના મનુષ્યને ચતુર્થ ભકત અર્થાત્ એક દિવસ છેડીને બીજે દિવસે આહાર કરવાની ઈચ્છા થાય છે. કેમકે ક્ષુધા વેદનીય કમના ઉદય તેમને એક દિવસ છેડીને ખીજે દિવસેજ થાય છે. તેથી અભકતાર્થતામાં તેઓને તપેાજન્ય કર્માની નિર્જરા થતી નથી. કેમકે તેઓને ઈચ્છા પૂર્વક ભાજનના ત્યાગ થઈ શકતા નથી. ॥ સૂ ૩૭ણા
जी० ७५
જીવાભિગમસૂત્ર