________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र. ३ उ. ३ सू.३४ एकोरुकद्वीपस्याकारादिनिरूपणम्
५१५
अभिरूपाः प्रतिरूपा इति । 'एगोरुय दीवेणं दीवे तत्थ २' एकोरुकद्वीपे खलु द्वीपे तत्र 'बहवे सेरिया गुम्मा जाव महाजाइगुम्मा' बहवः सेरिकागुल्माः नवमालिकागुल्मा बन्धुजीवकगुल्माः यदीयपुष्पाणि मध्यान्हे विकसन्ति, अनोवगुल्माः बीजकगुल्मा बाणगुल्माः कुञ्जगुल्माः सिन्धुवार गुल्माः जातीगुल्मा मुद्गरगुल्माः यूथिकागुल्माः मल्लिका गुल्माः वासन्तिकगुल्मा वस्तुलगुल्माः सेवालगुल्मा : आगस्त्यगुल्माः चम्पकगुल्माः नवनीतिका गुल्माः कुन्दगुल्मा महाजातीगुल्माः गुल्मानाम ह्रस्व स्कन्ध बहुकाण्ड पत्रपुष्प फलोपेताः, एतेषां मध्ये प्रसिद्धाः केचित् देशविशेषतोवगन्तव्या । ते गुल्मा महामेघनिकुरम्बभूताः 'तेणं गुम्मा' ते खलु गुल्माः 'दसद्धवण्णं कुसुमं कुसुमंति' दशार्द्धवर्णम् - पञ्चवर्णे कुसुमं - पुष्पं कुसुमयन्ति - समुएवं प्रतिरूप हैं । ' एगोरुय दीवे णं दीवे तत्थ २, बहवे सेरिया गुम्मा, 'जाव महाजाति गुम्मा' उस एकोरुक नाम के द्वीप में जगह जगह अनेक सेरिका गुल्म (गुच्छे ) नवमालिका गुल्म जिनके पुष्प मध्याह्न में खिलते हैं ऐसे बन्धू जीवक गुल्म अनोवगुल्म, वीजक गुल्म, वाणगुल्म, कुञ्ज गुल्म सिन्दुवार गुल्म, जाति गुल्म, मुहर गुल्म, यूथिका गुल्म, वासन्तिका गुल्म, वस्तुल गुल्म, शेवाल गुल्म, अगस्त्य गुल्म, चम्पकगुल्म, नवनीतिका गुल्म, कुन्द गुल्म एवं महाजाति गुल्म, है जिनका स्कन्ध तो छोटा होता है परन्तु जो बहुत काण्डों से- शाखाओं से युक्त रहते हैं पत्र पुष्प और फलों से सदा लदे रहते हैं ऐसे वृक्षों का नाम गुल्म है। इनमें कितनेक तो प्रसिद्ध हैं, और कितनेक वहां २, के देश विशेष से जान लेना चाहिये । ये गुल्म अत्यन्त सघन होते हैं अतः ये ऐसे मालूम पड़ते हैं कि जैसे- महामेघों का समूह हों 'ते णं
प्रतिज्ञय छे. 'एगोरुयदीवेणं दीवे तत्थ तत्थ बहवे सेरिया गुम्मा, जाव महा जातिगुम्मा' २३ । ३ नामना द्वीपमा स्थणे स्थळे अने सेरिअशुभ। નવમાલિકા ગુલ્મ, કે જેના પુષ્પા મધ્યાહ્ને અપેારે ખીલે છે, એવા ખંધુ જીવકના પુષ્પા, અનેાવશુક્ષ્મ, બીજકગુલ્મ, ખણુગુલ્મ, કુંજગુલ્મ, સિંદુવાર ગુલ્મ, જાતીગુલ્મ, સુગરગુલ્મ, યૂથિકાગુલ્મ, મલ્લિકાગુલ્મ, વાસંતીકાગુમ વસ્તુલગુલ્મ, શેવાલગુલ્મ, અગસ્ત્યશુભ, ચંપકગુલ્મ, નવનીતિકાઝુલ્મ, કુંઇગુલ્મ અને મહા જાતિનુમા છે. જેનું સ્કંધ થય નાનું હોય પરંતુ જેની શાખાઓ ડાળે ઘણી ફેલાયેલી હોય પત્ર, પુષ્પ અને કળાથી જે સદા લદાયેલ રહે એવા વૃક્ષાને ગુલ્મ કહે છે. આમાં કેટલાક તેા પ્રસિદ્ધ છે, અને કેટલાક ત્યાંના પાતપાતાના દેશ વિશેષથી જાણી લેવા. આ ઝુલ્મા ઘણાજ ગાઢ હાય છે. તેથી તે એવા हेयाय छेडे प्रेम महाभेधना समूह होय, 'तेणं गुम्मा दसद्धवण्णकुसुमं कुसुमंति'
જીવાભિગમસૂત્ર