________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र. ३ उ. २ सू.२१ नारकाणां नरकभवानुभवननिरूपणम् ३२७ उष्ण भूतोऽन्तरमपि नरकगत जाडयापगमात् जातोत्साहः 'संकममाणे संकममाणे' एवं भूतः सन् यथा सुखं संक्रामन् संक्रामन् 'सायासोक्ख बहुले यावि विहरेज्जा' साता सौख्यबहुलचापि विहरेत् । एतावति प्रतिपादिते गौतमः प्राह - हे भदन्त ! एतावत्प्रमाणा नरके शीतवेदना भवेत् भगवानाह - हे गौतम ! नायमर्थः समर्थः 'सीयवेयणिज्जेसु नरएस नेरइया' शीतवेदनीयेषु नरकेषु नैरयिकाः 'एतो अणिट्ठ तरियं चैव सीयवेयणं' इतोऽपि अनिष्टतरिका मकान्ततरिका मप्रियतरिका ममनोज्ञ तरिका ममनोऽमतरिकां शीत वेदनाम् ' पच्चणुभवमाणा विहरंति' प्रत्यनुभवन्तः प्रत्येकं वेदयमाना विहरन्ति - तिष्ठन्तीति ॥ सू०२१ ॥
सम्प्रति नारकाणां स्थिति प्रतिपादनार्थमाह-' इमीसेणं' इत्यादि, मूलम् - इमीसे णं भंते! रयणप्पभाए पुढवीए नेरइयाणं केवइयं कालं ठिई पन्नत्ता, गोयमा ! जहन्नेण वि उक्कोसेण वि ठिई भाणियव्वा जाव अहे सत्तमाए ॥ इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए नेरइया अनंतरं उवट्टिय कहिं गच्छति कहि उववजंति, किं नेरइएसु उववजंति किं तिरिक्खजोणिएसु
कर धीरे २ वहां से आनन्द मग्न होकर चल देवे और इस तरह से वह साता सुख बहुल भी हो जावे । इस प्रकार प्रभु के कहने पर पुनः गौतमस्वामी ने उनसे पूछा- तो क्या ऐसी शीत वेदना नरक में होती है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते है - हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है । क्योंकि 'सीयवेणिज्जेसु नरएस नेरइया एत्तोअणि तरियं चैव सीयवेणं पच्चणुभवमाणा विहरंति' शीत वेदना वाले नरकों में नैरयिक इससे भी अनिष्टतर, अकान्तर अप्रियतर अमनोज्ञतर एवं अमनोऽमतर शीत वेदना को भोगते है । अतः उनको यहां की शीतता उष्णता रूप में प्रतीत होगी। सूत्र ॥२१॥
મગ્ન થઈને ત્યાંથી ચાલતા થાય છે, અને આ પ્રમાણે તે સાતા અને સુખ પૂણ પણ ખની જાય છે, આ રીતે પ્રભુના કહેવાથી ગૌતમસ્વામીએ ફરીથી પ્રભુને પૂછ્યું કે તે શુ' ? એવી શીત વેદના નરકમાં હાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં अलु हे छेडे हे गौतम ! या अर्थ अरोमर नथी. उभडे 'सीयवेयणिज्जेसु नरए पच्चणुब्भवमाणा विहरंति' शीत वेहनावाणा नरोभां नैरयि। मानाथ પણ અનિષ્ટતર, અકાન્તતર, અપ્રિયતર, અને અમનેાડમતર, શીત વેદનાને ભાગવે છે. તેથી તેને અહિની શીતળતા, ઉષ્ણતાપણાથી જણાશે, ૫ સુ. ૨૧ ॥
જીવાભિગમસૂત્ર
