________________
३२४
जीवाभिगमसूत्रे आनुपूर्व्यसुजातवमगम्भीरशीतलजलाम् संछन्नपत्तविसमृणालां बहूत्पलकुमुदनलिनसुभगसौगन्धिकपुण्डरीकमहापुण्डरीकशतपत्रसहस्रपत्रकेसरफुल्लोपचिताम् षट्पदपरिभुज्यमानकमलाम् अच्छविमलसलिलपूर्णा परिहत्थभ्रमन्मत्स्य कच्छपाम् अनेकशकुनिगणमिथुनकविरचितशब्दोन्नतिकमधुरस्वरनादिताम् तां (पुष्करिणी) पश्यति दृष्ट्वा तामवगाहतेऽवगाह्य स खलु तत्रोष्णमपि प्रविनयेत् तृषामपि प्रविनयेत् क्षुधामपि प्रविनयेत् ज्वरमपि प्रविनयेत् दाहमपि प्रविनयेत् निद्रायेत वा प्रचलायेत वा स्मृति वा रति वा धृति वा मति वा उपलभेत, शीतः शीतीभूतः संक्रामन् संक्रामन् 'साया सोक्खबहुले यावि विहरेज्जा' साता सौख्यबहुलः समधिगत परमानन्दश्चापि विहरेत् 'एवामेव गोयमा' जब एक बड़ी भारी पुष्करिणी को कि जिसका वर्णन अभी अभी चतु. कोण आदि विशेषणों से किया जा चुका है देखता है और देखकर वह उसमें प्रवेश कर जाता है। प्रवेश करके वह वहां अपनी गमीको शान्त करता है प्यास को बुझाता है एवं पास में लगे हुए शल्लकी आदि के पत्तों को खाकर उनसे अपनी भूखको भी शान्त कर लेता है। इस तरह गर्मी जन्य ज्वर से रहित हो जाने के कारण भीतर बाहर में शान्ति के आ जाने से वह वहीं पर क्षण भर के लिये निद्रा भी ले लेता है अथवा प्रचला नाम की निद्रा के आधीन हो जाता है ऊंघ जाता है इस प्रकार से भीतर बाहर में शान्ति के मिल जाने के कारण घवडा जाने से गुंमी हुई स्मरण शक्ति को हर्षोल्लास रूपरति को, धृति को और मति को वह गजराज प्राप्त कर लेता है। और शीतलता स्वरूप પરિસ્થિતિમાં પડેલે તે હાથી જ્યારે એક મોટા સરોવરને દેખે કે જેનું વર્ણન પહેલાં ચાર ખૂણા વાળા વિગેરે વિશેષણે આપીને કરવામાં આવેલ છે. એવા સવરને દેખીને તે એ સરેવરમાં પ્રવેશ કરે છે. પ્રવેશ કરીને તે પિતાની ગરમીને ત્યાં શાંત કરે છે. અને તરસને પણ બજાવે છે. તેમજ સરોવરની પાસે લાગેલાં શહલકી વિગેરે વનસ્પતિના પાંદડાને ખાઈને તેનાથી પિતાની ભૂખને પણ શાંત કરે છે. આ રીતે ગરમીથી થયેલ પીડાથી મુક્ત થવાના કારણે અને અંદર તેમજ બહાર શાંતી આવી જવાથી એકાદ ક્ષણને માટે ત્યાંજ ઉંધી પણ જાય છે. અથવા પ્રચલા નામની નિદ્રાને આધીન બની જાય છે. અર્થાત્ ઉધી જાય છે. આ પ્રમાણે અંદર અને બહાર શાંતી મળવાના કારણે પહેલાં ગભરાઈ જવાના કારણે ગયેલી મરણ શક્તિને તેમજ હર્ષોલ્લાસ રૂપ રતિને પૈયને, અને મતિને તે ગજરાજ ફરીથી પ્રાપ્ત કરી લે
જીવાભિગમસૂત્ર
