________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.२ सू.१५ नरकावासाना विशालत्वनिरूपणम् २०१ कलिकावद् गोलाकार तथा-'वटे' वृत्तो वृत्ताकारः 'परिपुण्ण चंदसंठाणसंठिए' परिपूर्णचन्द्र संस्थानसंस्थितः-पौर्णमासी चन्द्रतुल्यसंस्थानेन संस्थित:-अनेक प्रकारकोपमानोपमेयभावो नानादेशजविनेयमतिपत्त्यर्थः । 'एक्कं जोयणसयसहस्सं आयामविक्खभेणं' एकं योजनशतसहस्रमायामविष्कम्भेण-दैयविस्ताराभ्यां लक्षयोजनप्रमितम् 'जाव किंचिविसेसाहिए परिक्खेवेणं' यावत् किश्चिद्विशेहोता है अथवा यह 'वट्टे' ऐसा गोल है कि जैसा 'पडिपुण्ण चंदसंठाणसंठिए' पूर्णिमा का पूर्ण चन्द्र गोल होता है 'एक्क' जोयणसयसहस्स आयामविक्खंभेणं जाव किंचिविसेसाहिए परिक्वेण" यह एक लाख योजन का लम्बा चौडा है यावत् त्रिगुण से कुछ अधिक परिधि से परिवेष्टित है। इस जम्बूद्वीप का नाम जम्बूद्वीप इसलिये हुआ है कि इसके ठीक बीच में अनादि अनन्त एक जम्बू सुदर्शन नामका वृक्ष है यह आठ योजन तक ऊंचा है और रत्नमय है । जम्बू द्वीप के बाद लवणसमुद्र और समुद्र को घेरे हुए द्वीप और द्वीपों को घेरे हुए समुद्र हैं यह जम्बूद्वीप उन द्वीप समुद्रों में से सब से पहिला द्वीप है और उन सब के बीच में है। इसका आकार गोल है यहां जो तैल में पके हुए पूए के जैसा अथवा रथ के पहिये जैसा, पुष्करकर्णिका के जैसा, या परिपूर्ण चन्द्र के जैसा इसका आकार गोल भिन्न भिन्न उपमानों द्वारा प्रकट किया है वह भिन्न २, देशों के विनेय (शिष्य) संठिए' रेभ ४०४२-भजनी जीना मान २वा मास२पाणुहोय छे. अथवा म 'वट्टे मे गण हाय छ ?-गो२-'पढिपुण्णचंद.
ठाणसठिए' पूणि माने। यो गण मा२पाणी हाय छे. 'एक जोयणसयसहस्सं आयामविक्खंभेणं जाव किंचि विसेसाहिए परिक्खेवेण' मा दीय એક લાખ જનની લંબાઈ પહોળાઈ વાળો છે. યાવત્ ત્રણ ગણુથી કંઈક વધારે પરિધિથી વીંટળાએલ છે. આ જંબૂદ્વીપનું નામ જબુદ્વીપ એ પ્રમાણે થવાનું કારણ એ છે કે તેની બરાબર મધ્યમાં અનાદિ અને અનંત એક જંબૂ સુદર્શન નામનું વૃક્ષ છે. તે આઠ જનની ઉંચાઈવાળું છે. તથા રત્ન મય છે. જંબુદ્વીપ પછી લવણ સમુદ્ર છે. અને સમુદ્રને ઘેરેલા દ્વીપ અને દ્વીપને ઘેરેલ સમુદ્ર છે. આ પ્રમાણે અસંખ્યાત દ્વીપ અને સમુદ્રો છે. આ જંબદ્વીપ એ દ્વીપ સમુદ્રોમાં સૌથી પહેલો દ્વીપ છે. અને તે બધાજ દ્વીપની મધ્યમાં છે. આ જંબુદ્વિીપનો આકાર ગાળ છે. અહિંયાં જે તેલમાં પકવેલા પૂવા (માલપુવા) જે તથા રથના પૈડા જે તથા કમળની કળીના જે અથવા પૂર્ણ ચન્દ્રમાના જેવો તેનો ગાળ આકાર છે તેમ જદી જદી ઉપમાઓ આપીને કહેલ છે, તે જુદા જુદા દેશોના વિનેય કહેતાં શિષ્ય સમુદાયને સમ
जी० २६
જીવાભિગમસૂત્ર
