________________
जीवाभिगमसूत्रे पुढवी नेरइयाणं' रत्नप्रभा पृथिवी नैरयिकाणां योग्यानि 'तीसं नरकावाससयसहस्साई' त्रिंशन्नरकावासशतसहस्राणि 'भवंति त्ति मक्खायं' भवन्तीति आख्यातम्, मया शेषैश्च तीर्थकरैः, एतावता सर्व तीर्थकृताम विसंवादिवचनता पवेदितेति । किं प्रकारकास्ते नारकाः १ इत्याह-'तेणं णरगा' ते खलु नरकाः 'अंतो वट्टा' अन्तः मध्यभागे वृत्ताः वृत्ताकाराः 'बहिं चउरंसा' बहिः-बहिर्भागे चतुरस्राः चतुष्कोणाः इदं पीठोपरिवर्त्तिनं मध्यभागमधिकृत्य कथितम् सकलपीठाद्यपेक्षया तु आवलिका पविष्टा वृत्तव्यस्रचतुरस्रसंस्थानाः पुष्पावकीर्णास्तु नानासंस्थाना ज्ञातव्याः । एतत् स्वयमेवाग्रे कथयिष्यते, 'अहे खुरप्पसंठाणसंठिया जाव असुमा' अधः क्षुरप्रसंस्थानसंस्थिताः यावदशुभाः, अत्र यावत्पदेन-'णिच्चधयार. योग्य तीस नरकावाससयसहस्साई तीस लाख नरकावास 'भवंति. त्तिमक्खायं मैने तथा शेष तीर्थकरों ने ऐसा कहा है। इस कथन से समस्त तीर्थंकरों के वचनों में अवि संवादिता प्रकट की गई है वे नरकावास किस प्रकार के हैं ? उत्तर में कहते हैं-'तेणं णरगा अंतो वहा बहिं चउरंसा' वे नरका वास मध्य में गोल हैं और बहिर्भाग में चैकोर आकार वाले हैं यह पीठ के ऊपर में वर्तमान जो मध्य भाग गोल है उसको लेकर कहा गया है तथा- सकल पीठादि की अपेक्षा से तो आवलिका प्रविष्ट नरकावास तिकोण, चौकोर संस्थान वाले कहे गये हैं, और जो पुष्पावकीर्ण नरका वास हैं वे अनेक प्रकार के संस्थान वाले हैं। 'जाव असुभा' यहां यावत् पद से 'अहे खुरप्प पुढवी नेरइयाणं' २त्नप्रभा पृथ्वीना ना२ने योग्य 'तीसं नरकावाससयसहस्साई' त्रीस तास न२४ास 'भवं तित्तिमक्खायं' थाय छ, तभ में तथा બાકીના બધાજ તીર્થકરેએ કહેલ છે. આ કથનથી સઘળા તીર્થકરેના વચનમાં અવિસંવાદિ પણું પ્રગટ કરવામાં આવેલ છે. અર્થાત્ એક વાક્યતા બતાવેલ છે. તે નરકવાસો કેવા પ્રકારના છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે 'ते णं णरगा अंतो वट्टा बहि चउरसा' मा न२४वासो मध्यमा गौण छ. भने બહારના ભાગમાં ચાર ખુણાને આકાર વાળા છે. પીઠના ઉપરના ભાગમાં રહેલ મધ્યભાગ ગેળ છે. તેને લઈને કહેલ છે તથા સકળ પીઠો વિગેરે ની અપેક્ષાથી તે આવલિકામાં પ્રવિષ્ટ નરકાવાસ વિકેણ, ચતુષ્કોણ, સંસ્થાન વાળા હોવાનું કહેલ છે, અને જે પુપાવકીર્ણ નારકાવાસે છે, તે બધા અનેક પ્રકારના સંસ્થાનવાળા કહેવામાં આવેલ છે. આ વાત સૂત્રકાર સ્વયં હવે પછી प्रगट ४२वाना छे. 'जाव असुभा' मङिया यावत् ५४थी 'अहे खुरप्पस'ठाण
જીવાભિગમસૂત્ર
