________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र. ३ उ. २ सू.१२ कस्यां पृथिव्यां कति नरकावासाः स्थानपदानुसारेण । यत्र यद् बाहल्यं यत्र यावन्ति वा नरकावासशतसहस्राणि यावदधः सप्तम्याः पृथिव्याः अधः सप्तम्याः मध्ये कियत् कति अनुत्तरा महमहालया महानिरयाः प्रज्ञप्ताः एवं प्रष्टव्यं व्याकर्त्तव्यमपि तथैव ॥ १२ ॥
टीका - - ' कइणं भंते!' कति - कित्संख्यकाः खलु भदन्त ! ' पुढवीओ' पृथिव्याः 'पन्नताओ' प्रज्ञप्ताः - कथिताः, यद्यपि पृथिव्या संख्या: पूर्व कथिता एव तथापि एतद्विषये किञ्चिद्विशेषमभिधातुं पुनः प्रवचनम्, तदुक्तम्'पुण्वभणियं पि जं पुण भन्नइ तत्थ कारण मत्थि । पडसे होय अणुष्णा कारण विसेसोवलंभो वा' ॥१॥ पूर्वभणितमपि यद पुन भव्यते तत्र कारणमस्ति । प्रतिषेधोनुज्ञा कारण विशेषोपलम्भयेतिच्छाया ||
यत्र पूर्व प्रतिपादितस्यैव पुनः कथनं क्रियते तत्र प्रतिषेधानुज्ञाकारण विशेपाणां वा उपलम्भा ज्ञातव्य इति प्रश्नः, भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि, गोयमा' दूसरा उद्देशे का प्रारंभ
तृतीय प्रतिपत्ति में प्रथम उद्देशक समाप्त हुआ अब सूत्रकार द्वितीय उद्देशक प्रारम्भ करते हैं। इसमें किस पृथिवी के किस प्रदेश में कितने नरकावास हैं इस विषय का प्रतिपादन करते हैं ।
'कइ ण भंते! पुढवीओ पन्नताओ - इत्यादि ॥
१५३
टीकार्थ- गौतमतने प्रभु से ऐसा पूछा है - ' कइ णं भंते! पुढवीओ पण्णत्ताओ' हे भदन्त ! पृथिवीयां कितनी कही गई हैं ? यद्यपि पृथिवि यों की संख्या के सम्बन्ध में कथन पहिले किया जा चुका है परन्तु यहां जो इस विषय में पुनः प्रश्न किया गया है वह इनमें विशेषता प्रतिपादन करने के लिये किया है
तदुक्तम् -' पुच्व भणियपि ' इत्यादि
ખીજા ઉદ્દેશાના પ્રારંભ—
ત્રીજી પ્રતિપત્તીને પહેલા ઉદ્દેશે। સમાપ્ત કરીને હવે સૂત્રકાર ખીજા ઉદ્દેશાના પ્રારંભ કરે છે. આ ખીજા ઉદ્દેશામાં કઈ કઈ પૃથ્વીના કયા પ્રદેશમાં કેટલા નરકાવાસે છે ? આ વિષયનું પ્રતિપ દન કરે છે.
'करण' भते ! पुढवीओ पण्णत्ताओ' हत्याहि
टीकार्थ- गौतमस्वामी अने पूछे छे 'कइणं भंते ! पुढवीओ पण्णत्ताओ' हे भगवन् पृथ्वीयो टली वामां भावी छे ? ले है पृथ्वीयानी સખ્યાના સંબંધમાં પહેલા થન કરવામાં આવેલ છે. પરંતુ અહિંયાં આ સંબંધમાં જે ફરીથી પ્રશ્ન કરવામાં આવેલ છે, તે તેમાં વિશેષપણાનુ પ્રતિપાદન કરવા માટે કરેલ છે.
धुं छे 'पुच्व भणिय पि" त्याहि
जो० २०
જીવાભિગમસૂત્ર
