________________
६.....
जीवाभिगमसूत्र ज्जत्ती १, सरीरपज्जत्ती २, इंदियपज्जत्ती ३, आणापाणुपज्जत्ती । तेसि णं भंते ! जीवाणं कइ अपज्जत्तीओ पन्नत्ताओ ? गोयमा । चत्तारि अपज्जत्तीओ पन्नत्ताओ तं जहा-आहारअपज्जत्ती १, जाव आणापाणु अपज्जत्ती ४ ॥ सू० ९॥
छाया-तेषां खलु भदन्त ! जीवानां कति शरीराणि प्रज्ञप्तानि ? गौतम ! त्रीणि शरीराणि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-औदारिकं तैजसं कार्मणम् । तेषां स्वल भदन्त ! जीवानां कियन्महती शरीरावगाहना प्राप्ता? गौतम! जधन्येनांगुलासंख्येयभागम् , उत्कर्षेणापि अंगुलासंख्येयभागम् । तेषां खलु भदन्त! जीवानां शरीराणि किं संहननानि प्रज्ञप्तानि, गौतम! सेवार्तसंहननानि प्रज्ञप्तानि। तेषां खलु भदन्त ! जीवानां शरीराणि किं संस्थितानि प्रज्ञप्तानि, गौतम! मसूरचन्द्रसंस्थितानि प्रज्ञप्तानि । तेषां खलु भदन्त ! जीवानां कति कषायाः प्रज्ञप्ताः? गौतम! चत्वारः कषायाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-क्रोधकषायो मानकषायो मायाकषायो लोभकषायः ४। तेषां खलु भदन्त ! जीवानां कति सञ्चाः प्रज्ञप्ताः ? गौतम ! चतस्रः सज्ञाःप्रज्ञप्ताः, तद्यथा-आहारसंशा यावत् परिग्रहसझा। तेषां खलु भदन्त ! जीवानां कति लेश्याः प्रज्ञप्ताः? गौतम! तिस्रो लेश्याः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-कृष्णलेश्या, नीललेश्या, कापोतलेश्या ३। तेषां खलु भदन्त ! जीवानां कति इन्द्रियाणि प्राप्तानि ? गौतम ! एकं स्पर्शनेन्द्रियं प्रज्ञप्तम् । तेषां खलु भदन्त ! जीवानां कति समुद्घाताः प्रज्ञप्ताः ? गौतम! त्रयः समुद्घाताः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-वेदनासमुद्घातः कषायसमुद्घातो मारणान्तिकसमुद्धातः ३। ते खलु भदन्त ! जीवाः किं सझिनोऽसंझिनः ? गौतम ! नो सझिनोऽसज्ञिनः । ते खलु भदन्त ! जीवाः किं स्त्रीवेदकाः, पुरुषवेदकाः, नपुंसकवेदकाः ? गौतम! नो स्त्रीवेदकाः नो पुरुषवेदकाः, नपुंसकवेदकाः। तेषां खलु भदन्त ! जीवानां कति पर्याप्तयः प्रज्ञप्ताः ? गौतम! चतस्रः पर्याप्तयः प्राप्ताः ४, तद्यथा-आहारपर्याप्तिः, शरीरपर्याप्तिः इन्द्रियपर्याप्तिः, आनप्राणपर्याप्तिः ४। तेषां खलु भदन्त ! जीवानां कति अपर्याप्तयः प्रज्ञप्ताः१ गौतम ! चतस्रः अपर्याप्तयः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-आहारपर्याप्तयो यावत् आनप्राणपर्याप्तयः ।। सू० ९॥
टीका-(१) शरीरद्वारम्-'तेसि णं भंते ! जीवाणं' तेषां सूक्ष्मपृथ्वीकायिकानां 'णं' खलु वाक्यालङ्कारे जीवानां भदन्त ! परमकल्याणयोगिन् । 'कइ सरीरया पन्नत्ता' कति
(१) प्रथमद्वार कहते हैं
'तेसि णं भंते ! जीवाणं कइ सरीरया पन्नता'-इत्यादि । सू० ९ (१) वे प्रथम दा२नु थन वामां आवे छ. -
"तेसि णं भंते ! जीवाणं कइ सरीरया पण्णत्ता'' त्या- सूत्र ८
જીવાભિગમસૂત્ર
