SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 650
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ प्रमेयद्योतिका टीका प्रति० २ सू० २३ स्त्रीपुंनपुंसकानां स्थितिमाननिरूपणम् ६३७ करणे भणिता–कथिता तथैवात्रापि ज्ञातव्या । 'अंतरंपि' स्त्रीत्वपुरुषत्वनपुंसकत्वानामन्तरमपि 'तिण्हंपि' त्रयाणां स्त्रीपुरुषनपुंसकानामपि 'जहा पुट्विं भणियं यथा पूर्व स्त्रीपुरुषनपुंसकप्रकरणे अन्तरं भणितं-कथितम् 'तहा' तथैव इहापि 'णेयवं' नेतव्यं ज्ञातव्यमिति । अल्पबहुत्वमपि पूर्ववदेवज्ञातव्यम् तथाहि___ 'एयासि णं भंते ? इत्थीण पुरिसाणं णपुंसगाण य कयरे कयरेहितो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा, सव्वत्थोवा पुरिसा इत्थीओ संखेज्जगुणाओ णपुंसगा अणंतगुणा' छाया—एतासां खलु भदन्त ! स्त्रीणां पुरुषाणां नपुंसकानां च कतरे कतरेभ्योऽल्पा वा बहुका वा तुल्या वा विशेषाधिका वा ? सर्वस्तोकाः पुरुषाः स्त्र्यादितो हीनसंख्यत्वात् पुरुषापेक्षया स्त्रियः संख्येयगुणाधिकाः, स्त्र्यपेक्षया नपुंसका अनन्तगुणाः, एकेन्द्रियाणामनन्तसंख्योपेतत्वादिति ॥सू० २३॥ नपुंसक इन तीनों का अंतर भी “जहा पुट्विं भणियं तहा णेयव्वं" जैसा पहिले इनके प्रकरण में कह दिया गया है वैसा ही यहाँ पर भी वह जान लेना चाहिए. तथा--अल्प बहुत्व भी पहले के जैसा ही इनका जानना चाहिए जैसे---- "एयासि णं भंते ! इत्थीणं पुरिसाणं णपुंगाण य कयरे कयरेहितो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा सव्वत्थोवा पुरिसा इत्थीओ संखज्जगुणाओ, णपुंसगा अणंतगुणाओ" गौतम ने इस प्रकरण द्वारा जब ऐसा पूछा----हे भदन्त ! इन स्त्री. पुरुष और नपुंसकों के बीच में कौन किनसे अल्प हैं ? कौन किनसे अधिक हैं ? और कौन किनके बराबर हैं। और कौन किनसे विशेषाधिक हैं ? तब प्रभुने गौतम से ऐसा कहा है--हे गौतम ! इनमें सबसे कम तो पुरुष हैं और पुरुषों की अपेक्षा स्त्रियाँ संख्यात गुणी अधिक हैं. और स्त्रियों की अपेक्षा नपुंसक अनन्त गुणें अधिक एडस छ, मे प्रमाणे त महियां प सभ७ सेवी. “अंतरं पि" श्री ५३५ मने नसानु भत२५९ "जहा पुट्विं भणिय तहा णेयवं" २ प्रमाणे पडसा तभना ४२मा वामां मावेस छ, मे प्रमाणे मड़ियां ५५ सभ यु.भ.-'एयासि णं भंते ! इत्थीणं पुरिसाणं णपुंसगाण य कयरे कयरेहिंतो अप्पा वा, बहुया वा तुल्ला वा, विसेसाहिया वा, सम्वत्थोवा पुरिसा इत्थीओ संखेजगुणाओ णपुंसगा अणतगुणाओ" गौतम स्वाभीमे આ પ્રકરણ દ્વારા જ્યારે આવું પૂછયું કે--હે ભગવન આ સ્ત્રી, પુરૂષ અને નપુંસકોમાં કોણ કેનાથી અલ્પ છે ? કેણ કેનાથી વધારે છે ? કેણ કેની બરાબર છે? અને કોણ કોનાથી વિશેષાધિક છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુએ ગૌતમસ્વામી ને કહ્યું કે– ગૌતમ આમાં સૌથી ઓછા તે પુરૂષો છે. અને પુરૂષો કરતાં સ્ત્રિ સંખ્યાતગણી વધારે છે. અને સ્ત્રિ કરતાં નપુંસક અંતરગણું વધારે છે કેમકે–એક ઇંદ્રિયવાળા જીવો નપુંસક જ હોય છે. અને તેઓ સંખ્યામાં વનસ્પતિની અપેક્ષાએ અનન્તાનન્ત કહ્યા છે. સૂ૦૨૩ જીવાભિગમસૂત્ર
SR No.006343
Book TitleAgam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1971
Total Pages656
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jivajivabhigam
File Size37 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy