________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्रति० २
नपुंसकानां सिथितिनिरूपणम् ५४५ कालओ केवच्चिरं होई ? गोयमा ! खेत्तं पडुच्च जहन्नेणं अंतोमहत्तं उक्कोसेणं पुव्वकोडिपुहुत्तं, धम्मचरणं पडुच्च जहन्नेणं एक्कं समयं उक्कोसेणं देसूणा पुवकोडी। एवं कम्मभूमिगभरहेखयपुव्वविदेहावरविदेहेसु वि भाणियव् । अकम्मभूमिगमणुस्सणपुंसएणं भंते ! अकम्मभूमिगमणुस्सणपुंसएत्ति कालओ केवच्चिरं होई गोयमा ! जम्मणं पडुच्च जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं मुहुत्त पुहुत्तं साहरणं पडुच्च जहन्नेणं अंतोमुहत्तं उक्कोसेणं देमूणा पुवकोडी । एवं सब्वेसिं जाव अंतरदीवगाणं' ॥ सू० १५॥
छाया- नपुंसकः खलु भदन्त ! नपुंसक इति कालतः कियच्चिरं भवति ? गौतम ! जधन्येनैकं समयमुत्कर्षेण तरुकालः नैरयिकनपुंसकः खलु भदन्त ! नैरयिकनपुंसक इति कालतः कियच्चिरं भवति ? गौतम ! जधन्येन दशवर्षसहस्राणि, उत्कर्षेण त्रयस्त्रिशत्सागरोपमाणि ! एवं पृथिव्याः स्थितिर्भणितव्या ! तिर्यग्योनिकनपुंसकः खलु भदन्त ! तिर्यग्योनिकनपुंसक इति कालतः कियच्चिरं भवति ? गौतम ! जधन्येनान्तर्मुहूर्तमुत्कर्षेण वनस्पतिकालः, एवमेकेन्द्रियनपुंसकस्य खलु वनस्पतिकायिकस्यापि एवमेव । शेषाणां जधन्येनान्तर्मुहूर्तमुत्कषणासंख्येयं कालम् असंख्यात उत्सर्पिण्यवसर्पिण्यः कालतः, क्षेत्रत असंख्येया लोकाः द्वीन्द्रियत्रीन्द्रियचतुरिन्द्रियनपुंसकानां च जधन्येनान्तर्मुहूर्तमुत्कर्षेण संख्येयं कालम्। पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकनपुंसकः खलु भदन्त ! पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक इति कालतः कियच्चिर भवति ? गौतम ! जधन्येनान्तर्मुहूर्तमुत्कर्षेण पूर्वकोटिपृथक्त्वम् । एवं जलचरतिर्यक्चतुष्पदस्थलचरोरःपरिसर्पभुजपरिसर्पमहोरगाणामपि । मनुष्यनपुंसकस्य खलु भदन्त ! मनुष्यनपुंसक इति कालतः कियच्चिरं भवति ? गौतम ! क्षेत्र प्रतीत्य जघन्येनान्तर्मुहूर्तमुत्कर्षण पूर्वकोटिपृथक्त्वम् । धर्मचरणं प्रतीत्य जधन्येनैकं समयमुत्कर्षेण देशोना पूर्वकोटिः, एवं कर्मभूमिकभरतैरवतपूर्वविदेहापरविदेहेषु अपि भणितव्यम् । अकर्मभूमिकमनुष्यनपुंसकः खलु भदन्त ! अकर्मभूमिकमनुष्यनपुंसक इति कालतः कियच्चिरं भवति गौतम ! जन्मप्रतीत्य जघन्येनान्तर्मुहूर्तमुत्कर्षेण मुहूर्तपृथक्त्वम्। संहरणं प्रतीत्य जधन्येनान्तर्मुहूर्तमुत्कर्षेण देशोना पूर्वकोटि एवं सर्वेषां यावदन्तरद्वीपकानाम् ॥१५॥
જીવાભિગમસૂત્ર
