Page Text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्रति० २
स्त्रीणां प्रथममल्पबहुत्वनिरूपणम् ४४१ टीका- 'एयासि णं भंते' एतासां सामान्यस्त्रीणां खलु भदन्त ? 'त्तिरिक्खजोणित्थीणं' तिर्यग्योनिकस्त्रीणाम् 'मणुस्सित्थीणं' मनुष्यस्त्रीणाम्, 'देवित्थीणं' देवस्त्रीणाम् ‘कयरा कयरा हिंतो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा' कतराः कतराभ्योऽल्पा वा बहुका वा तुल्या वा विशेषाधिकावेति प्रश्नः, भगवानाह—'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ? 'सव्वत्थोवा मणुस्सित्थीओ' सर्वस्तोकाः सर्वेभ्यः स्त्रीभ्योऽपेक्षया मनुष्यस्त्रियोऽल्पा भवन्ति, तासां मनुष्यस्त्रीणां संख्यातकोटिकोटिप्रमाणत्वात् इति । 'तिरिक्खजोणित्थीओ असं. खेज्जगुणाओ' मनुष्यस्त्रीभ्य स्तिर्यग्योनिकस्त्रियोऽसंख्यातगुणा अघिका भवन्ति, प्रतिद्वीप प्रतिसमुद्रं तिर्यग्योनिकस्त्रीणामतिबहुतया संभवात् द्वीपसमुद्राणां चासंख्येयत्वात्तदाश्रितानां बहुत्व चार प्रकार की देवस्त्रियों की अपेक्षा से किया गया है ४, पंचम अल्प बहुत्व अपने अपने भेद युक्त स्त्रियों को मिलाकर किया गया है ५।
इन में प्रथम प्रकार का जो अल्प बहुत्व है उसके सम्बन्ध में गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं "एतासि णं भंते !तिरिक्खजोणित्थीणं मणुस्सित्थीणं देवीस्थीण कयरा कयरा हितो अप्पा वाबहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया चा " हे भदन्त ! इन तिर्यक् स्त्रियों में और देवस्त्रियों में कौन स्त्रियां किन स्त्रियों की अपेक्षा अल्प है ? कौन स्त्रियां किन स्त्रियों की अपेक्षा बहुत है कौन स्त्रियां किन स्त्रियों की अपेक्षा बराबर है और कौन स्त्रियां किन स्त्रियों की अपेक्षा विशेषाधिक है ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु गौतम से कहते हैं-"गोयमा! सव्वत्थोवा मणुस्सित्थीओ" हे गौतम ! सबसे कम मनुष्य स्त्रियां है क्योंकि इनकी संख्यात संख्या कोटि कोटि प्रमाण ही कही गई है । 'तिरिक्खजोणित्थीओअसंखेज्जगुणाओ' इनकी अपेक्षा तिर्यग्योनिक स्त्रियां असंख्यात गुणित अधिक कही गई हैं क्योंकि हर एक द्वीप में हर एक समुद्र ચાર પ્રકારની દેવિયોની અપેક્ષાથી કરેલ છે. ૪, પાંચમા અલ્પ બહુપણાનું કથન પોતતાના ભેદ વાળી સ્ત્રિ મેળવીને કહેલ છે. - આ પાંચ પ્રકારના અ૯૫, બહુપણામાં પહેલા પ્રકારનું જે અ૫, બહુપણું છે, તેના विषयमा गौतमस्वामी प्रभुने पूछे छ -“एयासि णं भंते ! तिरिक्खजोणित्थीणं मणुस्सिस्थीण, देवित्थीण कयरा कयराहिंतो. अप्पा वा बहुयावा तुल्लावा विसेसाहिया वा,, - વન આ તિર્યંચ સ્ત્રિમાં અને દેવિયોમાં કઈ સ્ત્રિય કસિયો કરતાં અલ્પ છે? કઈસ્ત્રિયે કઈ સ્ત્રિ કરતાં વધારે છે ? અને કઈ સ્ત્રિયે કઈ સ્ત્રિની બરાબર છે? અને બ્રિયે કઈ સ્ત્રિયેથી વિશેષ અધિક છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ ગૌતમસ્વામીને छ छ है- “गोयमा ! सव्वत्थोवा मणुस्सित्थीओ,, गौतम! सौथा मोछी मनुष्यनी સ્ત્રિ છે કેમકે તેઓની સંખ્યા, સંખ્યાત કોટી કોટિ પ્રમાણુની જ કહી છે. "तिरिक्खजोणि त्थीओ असंखेज्जगुणाओ,, तना ४२di तिय योनि खियो सभ्याતગણી વધારે કહેલ છે. કેમકે દરેક દ્વીપમાં, દરેક સમુદ્રમાં, તિયંગ્યાનિક સ્ત્રિોનું
જીવાભિગમસૂત્ર
| SR No. | 006343 |
| Book Title | Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 656 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 37 MB |