________________
३७८
जीवाभिगमसूत्रे
1
"
'गोमा' हे गौतम! 'एगेणं आदेसेणं' एकेनादेशेन - अत्रादेशशब्दः प्रकारवाची 'आदेसो ति पगारो' इति वचनात्, तथा चैकेन प्रकारेण एक प्रकारमधिकृत्य - एकापेक्षयेत्यर्थः । ' जहन्नेणं अंतो मुहुत्तं' जघन्येनान्तर्मुहूर्तम् जघन्येनान्तर्मुहूर्तप्रमाणा स्थिति रित्यर्थः एतच्च तिर्यङ्कमनुष्यत्र्यपेक्षया कथितम् अन्यत्रैतावत्प्रमाणस्य जघन्यस्थितेरसंभवात् इति । 'उक्को सेणं पणपन्नं पलिओमाई' उत्कर्षेण पञ्चाशत्पल्योपमानि एतच्च इशान कल्पापरिगृहीतदेव्यपेक्षया कथितमिति । 'एगेणं आदेसेणं' तथा एकेनादेशेन - एकेन प्रकारेण एकं प्रकारमधिकृत्य इत्यर्थः । ‘जहन्नेणं अंतो मुहुत्तं' जघन्येनान्तर्मुहूर्त्तं स्त्रीणां स्थितिः, एतत्तथैव तिर्यङ्मनुष्य स्त्र्यपेक्षया,कथितम् ‘उक्कोसेणं णव पलिओवमाइ' उत्कर्षेण नवपल्योपमानि स्त्रीणां स्थितिरिति, एतत् इशानकल्पपरिगृहीतदेव्यपेक्षया कथितमिति । 'एगेणं आदेसेण जहन्नेणं अंतो मुहुत्तं' तथा एकेनादेशेन - एकेन प्रकारेण तु जघन्येनान्तर्मुहूर्तम्, प्राग्वत्, 'उक्कोसेणं सत्त सेणं जहन्नेणं अंतो मुहुत्त उक्कोसेणं पणपन्नपलिओ माई' एक प्रकार से अर्थात् एकअपेक्षा से स्त्रियों की भवस्थिति जघन्य तो एक अन्तर्मुहूर्त्त की कही गई है और उत्कृष्ट पचपन पल्योपम की कही गई है । यहां जो जघन्य स्थिति एक अन्तर्मुहूर्त्त की कही गई है वह तिर्यञ्च स्त्री और मनुष्य स्त्री की अपेक्षा लेकर कही गई है क्योंकि ओर जगह इतनी कम जघन्य स्थिति स्त्रियों को नहीं बनती है । और जो पचपन पल्योपम की उत्कृष्ट स्थिति कही गई है वह ईशानकल्प की अपरिगृहीत देवियों की अपेक्षा से कही गई है । "एगेणं आदेसेणं-जहन्नेण अंतमुत्तं उक्को सेणं णव पलिओवमाई" एक दूसरी अपेक्षा से स्त्रियों की भवस्थिति जघन्य सेतो एक अन्तर्मुहूर्त्त की है और उत्कृष्ट से नौ पल्योपम की है यह कथन ईशान कल्प में परिगृहीत देवियों की अपेक्षा से किया गया हैं 'एगेणं आदेसेणं जहन्नेणं अतोमुद्दत्तं उक्कोसेणं
उत्तरभां प्रभु गौतम स्वामीने हे छे - गोयमा ! पगेणं आदेसेणं जहण्णेणं अतो मुद्दत्तं उक्को सेण पणपन्नपलिओ माई' थे! प्रारथी अर्थात् એક અપેક્ષાથી સિયાની ભવસ્થિતિ જઘન્યથી તા એક અ ́તમુહૂર્તની કહેવામાં આવે છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી ૫૫ પંચાપન પધ્યેાપમની કહેલ છે. અહિયાં જે જઘન્ય સ્થિતિ એક અંતર્મુહૂત'ની કહી છે, અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ પંચાવન પચેપમની કહી છે તે તિય ́ચ સ્ત્રી અને મનુષ્ય સ્ત્રીની અપેક્ષાથી કહેવામાં આવેલ છે. કેમકે—અન્ય સ્થળે સ્ત્રિયાની જઘન્ય સ્થિતિ આટલી એછી બનતી નથી. અને ૫૫ ૫ચાવન પલ્સેપમની જે ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ કહેલ છે, તે ઈશાન अपनी अपरिग्रह हेवीयोनी अपेक्षा थी उस छे. "एगेणं आदेसेणं जहण्णेणं अतो मुहुसं उक्कोसेण णवपलिओ माइं" मी मे अपेक्षाथी स्त्रियोनी लवस्थिति भधन्यथा तो એક અંતમુહૂતની છે, અને ઉત્કૃષ્ટથી નવ પલ્યોપમની છે. આ કથન ઇશાન ૫માં यह रेस हेवियानी अपेक्षाथी उरवामां आवे छे. 'एगेणं' जील अपेक्षाथी ઉત્કૃષ્ટથી નવ લ્યેાપમ "एगेण आदेसेणं जहणेणं अंतोमुहुत्तं उक्को -
જીવાભિગમસૂત્ર