________________
રૂ૪૮
__ जीवाभिगमसूत्रे अणंता लोया, असंखेज्जा पुग्गलपरियट्टा, ते णं पुग्गलपरियट्टा आवलियाए असंखजइभागो। तसे णं भंते ! तसत्ति कालओ केवच्चिरं होइ ? गोयमा ! जहन्नेणं अंतो मुहत्तं, उक्कोसेणं असंखेज्जं कालं असंखेज्जाओ उस्सप्पिणीओसप्पिणीओ कालओ खेतआ असंखेज्जा लोया । थावरस्स णं भंते ! केवइयं कालं अंतरं होइ ? जहा तससंचिट्ठणाए । तसस्स णं भंते ! केवइयं कालं अंतरं होइ ? गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहत्तं उक्कोसेणं वणस्सइकालो। एएसि णं भंते ! तसाणं थावराण य कयरे कयरेहितो अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा ? गोयमा ! साव्वत्थोवा तसा, थावरा अणंतगुणा, सेत्तं दुविहा संसारसमावण्णगा जीवा पन्नत्ता । दुविह पडिवत्ती समत्ता ||सू० २८॥
छाया-स्थावरस्य खलु भदन्त ? कियन्तं कालं स्थितिः प्रज्ञप्ता ? गौतम ? जधन्येनान्तर्मुहूर्तम् . उत्कर्षेण द्वाविंशतिवर्षसहस्राणि स्थितिः प्रज्ञप्ता ।। त्रसस्य खलु भदन्त ? कियन्तं कालं स्थितिः प्रज्ञप्ता ? गौतम ? जघन्येनान्तर्मुहूर्त्तम् । उत्कर्षेण त्रयस्त्रिशत्सागरोपमाणि स्थितिः प्रज्ञप्ता । स्थावरः खलु भदन्त ? स्थावर इति कालतः किय चिरं भवति १ गौतम ? जधन्येनान्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षणानन्तं कालम् । अनन्ता उत्सर्पिण्यवसपिण्यः कालतः, क्षेत्रतोऽनन्ता लोका असंख्याता पुद्गलपरावर्ताः । ते खलु पुद्गलपरावर्ता आवलिकाया असंख्येयभागः । त्रसः खलु भदन्त ? त्रस इति कालतः कियचिरं भवति ? गौतम ! जधन्येनान्तर्मुहूर्तम् । उत्कर्षणासंख्येयं कालम् । असंख्याता उत्सर्पिण्यवसपिण्यः, कालतः, क्षेत्रतोऽसंख्यता लोकाः ॥ स्थावरस्य खलु भदन्त ! कियन्तं कालमन्तरं भवति ? यथा त्रससंस्थितौ त्रसस्य खलु भदन्त ? कियन्तं कालमन्तरं भवति ? गौतम ? जधन्येनान्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षेण वनस्पतिकालः । एतेषां खलु भदन्त ? सानां स्थावराणां च कतरे कतरेभ्योऽल्पा वा बहुका वा, तुल्या वा विशेषाधिका वा ? गौतम ! सर्वस्तोका स्त्रसाः स्थावरा अनन्तगुणाः । ते एते द्विविधाः संसारसमापन्नकाः जीवाः प्रज्ञप्ताः । द्विविधप्रतिपत्तिः समाप्ता । सू० २८।।
टीका---'थावरस्स णं भंते !' स्थावरस्य-स्थावरनामकर्मोदयापन्नस्य जीवस्य खलु भदन्त ! 'केवइयं कालं ठिई पन्नत्ता' कियन्तं कालं स्थिति:--आयुष्यकालः, प्रज्ञप्ता-कथि
अब सूत्रकार स्थावर भावको और त्रस भाव की भवस्थितिरूप कालमानका प्रति હવે સૂત્રકાર સ્થાવર ભાવની અને વ્યસભાવની સ્થિતિરૂપ કાલમાનનું પ્રતિપાદન
જીવાભિગમસૂત્ર
