________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्रति० १ गर्भव्युत्क्रान्तिकखेचरजीवनिरूपणम् ३०५
योजनसहस्त्रं षड्गव्यूतानि, ततश्च योजनसहस्रम् । गव्यूतपृथक्त्वं भुजगे धनुःपृथक्त्वं च पक्षिषु ॥१॥ गर्भे पूर्वकोटिः त्रीणि च पल्योपमानि परमायुः । उरो भुजगपूर्वकोटिः पल्योपमासंख्येयभागाश्च ॥२॥ इतिच्छाया,
गाथयोरयमर्थो बोध्यः-गर्भव्युत्क्रान्तिकानामेव जलचराणामुत्कृष्टावगाहना योजनसहस्रम् चतुष्पदानां षड्गव्यूतानि, उरः परिसणां योजनसहस्रम्, भुजपरिसर्पाणां गव्यूतपृथक्त्वम्, पक्षिणां धनुःपृथक्त्वम्। तथा गर्भव्युत्क्रान्तिकानां जलचराणामुत्कृष्टा स्थितिः पूर्वकोटिः, चतुष्पदानां त्रीणि पल्योपमानि उरगाणां भुजगानां च पूर्वकोटिः, पक्षिणां पल्योपमासंख्येयभागमिति ॥ 'सेसं जहा जलयराणं' शेषम् - अवगाहनास्थित्यतिरिक्तं शरीरसंहननादिद्वारजातं यथा गर्भजजलचराणां कथितं तथैव सर्वमिहापि ज्ञातव्यम् । 'नवरं जाव तच्चं पुढवि गच्छंति' नवरं-केवलं यावत्
अवगाहना और स्थिति के विषय में यहां ये दो गाथाएं हैं"जोयणसहस्त' इत्यादि । 'गब्भंमि' इत्यादि ।
इन दो गाथाओं का अर्थ इस प्रकार से है-गर्भजजलचरों की उत्कृष्ट अवगाहना एक हजार योजन की होती है. चतुष्पदों की छह गम्यूति प्रमाण होती है उरःपरिसौ की एक हजार योजन की होती है. भुजपरिसॉं की गव्यूत पृथक्त्व होती है. पक्षियों की धनुः पृथक्त्व होती है। तथा गर्भज जलचरों की उत्कृष्ट स्थिति एक पूर्वकोटि की होती है. चतुष्पदों की तीन पल्यापम की होती है. उरः परिसपो की एवं भुजपरिसो की पूर्वकोटिकी होती है
और पक्षियों की पल्योपम के असंख्यातवें भाग प्रमाण होती है. "सेसं जहा जलयराणं" इस प्रकार अवगाहना और स्थिति के अतिरिक्त शरीर संहनन आदि द्वारों की प्ररूपणा यहां गर्भज जलचरों के जैसी ही कर लेना चाहिये "नवरं जाव' विशेषता यह है कि गर्भजजल
"जोयणसहस्स' त्याहि "गभंमि' त्यादि
આ બે ગાથાને અર્થ આ પ્રમાણે છે.–ગર્ભજ જલચરોની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના એક હજાર યોજનાની હોય છે. ચતુષ્પદવાળા જીવોની અવગાહના છ ગભૂતિ પ્રમાણની હોય છે. ઉર:પરિસર્પોની અવગાહના એક હજાર એજનની હોય છે. ભુજપરિસર્પોની અવગાહના ગભૂત થવાની હોય છે. પક્ષિઓની અવગાહના ધનુપૃથફત્વની હોય છે. તથા ગભજ જલચરોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ એક પૂર્વ કેટિની હોય છે. ચતુષ્પદેની અવગાહના ત્રણ પત્યો૫મની હોય છે. ઉર પરિસર્પોની અને ભુજપરિસર્પોની અવગાહના એક પૂર્વકેટિની હોય છે. भने पक्षियानी माना ५८या५मना असण्यातमा मास प्रमाणुनी डाय छे. "सेसं जहा जलयराणं" मत भवना मन स्थितिद्वारना ४थन शिवाय शरीवा२-सहननદ્વાર વિગેરે સઘળા દ્વારેનું કથન અહિયાં ગભેજ જલચર જીવોના કથન પ્રમાણેનું સમ४. "नवरं जाव" विशेषता उ मेटी ०४ छ - य२७वो महिथी वृत्त
જીવાભિગમસૂત્ર
