SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 274
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ प्रमेयद्योतिका टीका प्रति०१ स्थलचरपरिसर्पसंमूच्छिम पं. ति. जीवनिरूपणम् २६१ अपि केचन महोरगा भवन्तीति 'ते णं थले जाया' ते-पूर्वोक्ताः खलु महोरगाः स्थले-पृथिव्यां जाताः- समुत्पन्नाः सन्तः 'जले विचरंति' जलेऽपि चरन्ति-गच्छन्ति 'थले वि चरंति' स्थलेऽपि चरन्ति तथा स्वभावत्वादिति । यद्येवं विधास्ते महोरगा स्तदा कथमिह न दृश्यन्ते तत्राह'ते णत्थि इह' ते-पूर्वोक्ता महोरगा इह- मनुष्यक्षेत्रे न सन्ति-न विद्यन्ते किन्तु-'बाहिरए दीवसमुद्देसु हवंति' बाह्येषु-मनुष्यक्षेत्रादतिरिक्तेषु द्वीपसमुद्रेषु भवन्त्यतोऽत्र न दृश्यन्ते इति । 'जे यावन्ने तहप्पगारा' ये चान्ये तथाप्रकाराः-एतदन्येऽपि-एतन्महोरग सदृशा भवेयु स्तेऽपि ग्राह्याः । ‘से तं महोरगा' ते एते महोरगा निरूपिता इति । 'ते समासओ दुविहा पन्नत्ता' ते उक्ता अह्यादयो महोरगान्ताः समासतः-संक्षेपेण द्विविधा:-द्विप्रकारकाः प्रज्ञप्ता:-कथिताः पर्यन्त की अवगाहना वाले होते हैं। ये महोरग यद्यपि “थले जाया वि" स्थल मेंपृथिवी में उत्पन्न होते हैं फिर भी ये “जले वि चरंति" जल में भी चलते हैं 'थले विचरंति" और थल में भी चलते हैं । क्योंकि इन का ऐसा हो स्वभाव होता है । "ते णत्थि इह-बाहिरएसु दीवसमुद्देसु हवंति' इस प्रकार के ये महोरग जो इस मनुष्य क्षेत्र में नहीं दिखते हैं उसका कारण उनका यहां पर नहीं होना है क्योंकि ये तो मनुष्यक्षेत्र से अतिरिक्त बाह्यद्वीप और समुद्रों में होते हैं यह प्रज्ञापना के पाठ का अर्थ हुआ । अब सूत्रस्थ पाठ कहा जाता है-“से तं महोरगा” इस प्रकार से यहां तक महोरगों के सम्बन्ध में यह कथन किया । इसी प्रकार से “जे यावन्ने तहप्पगारा" जो और भी अहि आदि के जैसे सर्प हों वे भी अहि आदि रूप से ही जानना चाहिये । ये उक्त अहि आदि "समासओ दुविहा" संक्षेप से दो प्रकार के कहे गये हैं-"तं जहा" जैसे-पज्जत्ता य अपज्जत्ता સુધીની અવગાહનાવાળા હોય છે કેટલાક મહરગો એવા હોય છે કે જેઓ એક જનની અવગાહનાવાળા હોય છે. તથા કેટલાક મહોરો એવા પણ હોય છે કે જેઓ બસો જનથી લઈને નવસે જન પર્યંતની અવગાહનાવાળા હોય છે. આ મહેરો જે કે "थले जायावि' स्थसमां-पृथ्वीमा ५-- थाय छे. तो ५ तेसो "जले वि चरंति" नसभा ५४ या छ. "थले विचरंति" भने स्थानमा ५६ यासछ भ स्वभाव सेवा प्रारना डाय छे. "ते णत्थि इहं-बाहिरपसु दीवसमुद्देसु हवंति" मावा પ્રકારના આ મહારગો કે જેઓ આ મનુષ્ય ક્ષેત્રમાં દેખાતા નથી તેનું કારણ તેમને ત્યાં અવિદ્યમાન પણું છે. કેમકે-આતો મનુષ્ય ક્ષેત્રથી બીજા બાહ્યદ્વીપ અને સમુદ્રમાં હોય છે. આ પ્રમાણે આ પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના પાઠને અર્થ છે. वे सूत्रस्थ ५४ ४वामां आवे छे. -" से तं महोरगा" ॥ प्रमाणे भागनु ४थन रेस छ. 22 शत “जे यावन्ने तहप्पगारा" भीत५४ २ मडि विगैरे नी । सी डाय तेमा५५ मलि विगेरे ३५ समन्या. २७५२ उस महिविगेरे "समासओ दुविहा पण्णत्ता" स५थी ये ४२ना ४ा छ "तं जहा" ते मे प्रा। मा प्रमाणे छे. "पज्जत्ता य अपज्जत्ता य" मे पर्याप्त मने भी अपर्यात पर्यात शुए विशिष्ट मडि જીવાભિગમસૂત્ર
SR No.006343
Book TitleAgam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1971
Total Pages656
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jivajivabhigam
File Size37 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy