SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 213
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ जीवाभिगमसूत्रे एतत्सदृशा अन्येऽपि त्रीन्द्रियाः, ' ते समासओ दुविहा पन्नत्ता ते उपर्युक्ता स्त्रीन्द्रियाः सर्वेऽपि समासतः - संक्षेपेण द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, 'तं जहा' तद्यथा 'पज्जताय अपज्जत्ता य' पर्याप्ताश्चापर्याप्ताश्च 'तहेव जहा बेंदियाणं' तथैव यथा द्वीन्द्रियाणाम शरीरद्वारादारभ्य गत्यागतिद्वारपर्यन्तं तथैवात्रापि निरूपणीयम् यथा - द्वीन्द्रियजीव प्रकरणे निरूपितमिति । किन्तु द्वीन्द्रियप्रकरणापेक्षया त्रीन्द्रियप्रकरणे यद्वैलक्षण्यम् तद्दर्शयति- 'नवरं ' इत्यादिना 'नवरं सरीरोगाहणा उक्कोसेणं तिन्नि गाउयाई' नवरं त्रीन्द्रियजीवानां शरीरावगाहना जधन्येनाङ्गुलासंख्येयभागप्रमिता द्वीन्द्रियवदेव उत्कर्षेण तु तिस्रो गन्यूतयः । ' तिन्नि इंदिया' त्रीन्द्रियजीवानां स्पर्शनरसनप्राणरूपाणि त्रीणीन्द्रियाणि भवन्तीति । ठिई जहन्नेणं अंतो मुहुर्त उक्कोण एगूणपण इंदिया, त्रीन्द्रियजीवानां स्थितिः - आयुष्यकालो जघन्येनान्तर्मुहूतम् उत्कर्षेण तु एकोनपञ्चाशद्रात्रिदिवं भवतीति । 'सेसं तहेव' शेषम् अवगाहनेन्द्रियस्थि २०० जो जीव हैं वे सब तेइन्द्रिय जीव संक्षेप से दो प्रकार के हैं, "तं जहा " जैसे- " पज्जता य अपज्जत्ता य" पर्याप्तक और अपर्याप्तक "तहेव जहा वेंदियाणं" शरीरद्वार से लेकर गत्या - गति द्वार तक का इनका वर्णन जैसा द्वीन्द्रिय के प्रकरण में किया गया है वैसा ही कर लेना चाहिए, परन्तु द्वीन्द्रिय के प्रकरण की अपेक्षा त्रीन्द्रिय के प्रकरण में जो विलक्षणता है वह प्रकट करते हैं - - " नवरं " इत्यादि । " नवरं सरीरोगाहणा उक्कोसेणं तिन्निगाउयाई” द्वीन्द्रियजीवों की तरह इन तेइन्द्रियजीवों की जधन्य अवगाहना अङ्गुल के असंख्यातवें भाग प्रमाण है और उत्कृष्ट अवगाहना इनकी तीन कोशकी है । “तिम्नि इंदिया" इनके स्पर्शन, रसना और धाण ये तीन इन्द्रियां होती हैं । "ठिई जहन्नेणं अंतोमुहुतं उक्कोसेणं एगूणपण्णराइंदिया" इनकी स्थिति जघन्य से एक अन्तर्मुहूर्त की होती है और उत्कृष्ट ४९ उनचास दिन रात की होती है । " सेसं तहेव" अवगाहना, इन्द्रिय और પણ જે જીવા છે, તે સઘળા તે દ્રિય જીવા સમજવા, તૈઇન્દ્રિય જીવો સક્ષેપ થી એ अारना छे. "तं जहा " ते मे प्रारो माप्रमाणे छे. 'पज्जत्ता य अपज्जता य" पर्याप्त मने अपर्याप्त, "तहेव जहा बेइंदियाणं" शरीर द्वारथी सईने गत्यागति द्वारसुधीनुं તેઓનું વર્ણન જે પ્રમાણે દ્વીન્દ્રિય જીવાના પ્રકરણમાં કયુ છે, એજ પ્રમાણેનું સમજી લેવુ. પરંતુ એ ઈંદ્રિય જીવાની અપેક્ષાએ આ તેન્દ્રિય જીવાના પ્રકરણમાં જે વિલક્ષણુપણુંहाई छे ते तावतां सूत्रार डे छे - नवरं सरीरोगाहणा उक्कोसेणं तिन्नि गाउयाइँ” ઈંદ્રિય જીવાની જેમ આ ત્રણઈંદ્રિય વાળા જ્વાની જઘન્ય અવગાહના આંગળના અસખ્યાતમાં ભાગપ્રમાણની છે. અને તેની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના ત્રણુકાસની છે. " तिन्नि इंदिया" तेयाने स्पर्श रसना, (कुल) भने प्राण (ना४) मा शद्रियो होय छे. “ठिई जहण्णेणं अंतो मुहुत्तं उक्कोसेणं एगूणपण्णराइंदिया" तेभनी स्थिति જીવાભિગમસૂત્ર
SR No.006343
Book TitleAgam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1971
Total Pages656
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jivajivabhigam
File Size37 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy