________________
१४०
D
राजप्रश्रीयसूत्रे केन कारणेन भवति' इत्यादि रूपाणि, व्याकरणानि-पृष्टस्य जीवादिस्वरूपस्य उत्तरतया प्रश्नान्तरकरणरूपाणि, तानि नो पृच्छति-एतेन स्थानेन-कारणेन चित्र ! जीवः केवलिपज्ञप्तधर्म श्रवणतायै श्रोतु नो लभते-इति प्रथम स्था नम् । द्वितीयमाह-उपाश्रयगतम्-उपाश्रयो वसतिः, तत्र गत श्रमण वा, इतो ऽग्न-'माहन वा' इत्यारभ्य 'व्याकरणानि पृच्छति' इत्यन्तः सकलोऽपि पूर्वोक्तः पाठो ग्राह्यः अमृमेवार्थ मुचयितमाह-तचेव जाव' इति । हे चित्र ! एतेनाऽपि स्थानेन कारणेन जीवः केवलिप्रज्ञप्त धर्म श्रवणतायै श्रोतुं नो लभते इति द्वितीय स्थानम्। तृतीयमाह-गोचराग्रगत ==भिक्षार्थ ग्रामाभ्यन्तरे प्रविष्ट श्रमणं वा माहनं वा नो 'यावत्' यावत्पदेन-'अभिगच्छति, नो वन्दते, नो
प्राप्त किये गये उत्तर में पुनः प्रश्नान्तर करनेरूप व्याकरणों को, नहीं पूछता है, इस कारण से जोव केवलिप्रज्ञप्त धर्म को सुन नहीं सकता है-इस प्रकार से यह प्रथम स्थान का निरूपण है। द्वितीयस्थान का कारण निरूपण इस प्रकार है-उपाश्रय-में जाकर श्वमण को, अथवा माहण को. जो जीव माप्त करके यावत् व्याकरणों को नहीं पूछता है, हे चित्र ! इस कारण से भी जीव केवलिप्रज्ञप्त धर्म को सुन नहीं पाता है, यहां 'त चेव यावत्' पद से 'माहन वा' यहां से लेकर व्याकरणानि पृच्छति' वहां तक का सम्पूर्ण पाठ ग्रहण किया गया है। इसी अर्थ की सूचना 'त चेन जाव' पद से दी गई है। तृतीयस्थान इस प्रकार से है-श्रमण या माहन भिक्षा के लिये ग्राम के भीतर आया हो, परन्तु जो जोव उनके समक्ष नहीं जाता है, उनको वन्दना नहीं करता है उन्हें नमस्कार नही करता है. उनका રૂપ સંસારભ્રમણ શા કારણથી હોય છે વગેરે રૂપ કારણોને, પૃષ્ઠ જીવાદિકના સ્વરૂપ વિષે જે ઉત્તર આપવામાં આવે તે વિષે ફરી સામે પ્રશ્નોત્તર કરવા રૂપ વ્યાકરણને પૂછતું નથી, આ કારણથી જીવ કેવલિ પ્રજ્ઞસ ધર્મનું શ્રવણ કરી શકતો નથી. આ પ્રમાણે આ પ્રથમ સ્થાનનું નિરૂપણ છે. દ્વિતીયસ્થાનના કારણનું નિરૂપણ આ પ્રમાણે છે. ઉપાશ્રયમાં જઈને શ્રમણને કે માહણને પ્રાપ્ત કરીને જે જીવ યાવત્ વ્યાકરણને પૂછતો નથી. હું ચિત્ર ! આ કારણથી પણ જીવ કેવલિપ્રજ્ઞપ્ત ધર્મનું શ્રવણ કરી शता नथी. मी "त चेव यावत्' ५४थी 'माहन ना' माथी भांडने 'व्याकरणानि पृच्छति" ही सुधाना संपूर्ण पा8 अ५ ७२वामा भाव्या छ. मेरी मर्थने त चेव जाव' ५४थी सूस्थित ४२१ामा भाव्यो छे. तृतीय स्थानमा प्रभारी છે.-શ્રમણ કે માહણ ગેચરી માટે-ભિક્ષા માટે-ગામમાં આવેલા હોય એવી પરૂિ સ્થિતિમાં જે જવ તેમની સામે જતું નથી, તેમને વંદન કરતું નથી તેમને નમસ્કાર
શ્રી રાજપ્રશ્રીય સૂત્ર: ૦૨
