________________
४०४
राजप्रश्नीयसूत्रे यावत्-यावत्पदेन बत्रैः २, वेड्यः ३, लोहिताक्षैः ४, मसारगल्लैः ५, हंसग ः ६. पुलकैः ७, सौगन्धिकैः ८, ज्योतीरसैः९, अञ्जनैः १०, अञ्जनपुलकैः ११, रजतैः १२, जातरूपैः १३. अझैः १४, स्फटिकैः १५, इत्येषां सडग्रहोबोध्या, तथा-रिष्टैः १६, एषां व्याख्या पञ्चमसूत्रादवगन्तव्या। तेषां खलु द्वाराणामुपरि अष्टाष्टमङ्गलकानि=स्वस्तिक १-श्रीवत्स २=नन्दिकावर्त ३-वर्द्धमानक ४= भद्रासन५ कलश६ मत्स्य७=दर्पण८ भेदादष्टावष्टौ यानविमानतोरणवद् बोध्यानि तानि चतुर्दशसूत्रतो ज्ञेयानि तानि कीदृशानि ? इतिजिज्ञासायामाह-सध्वजानि कृष्ण१=नील२=लोहित३ हारिद्र४= शुक्ल५ भेदात्पञ्चवर्णध्वजशोभितानि, यावत् यावत्पदेन अच्छाः श्लक्ष्णाः, रूप्यपट्टाः, वज्रमयदण्डाः, जलजामलगन्धिकाः,
गल्लरत्न, ६ हँसगर्भ, ७ पुलाक, ८ सौगन्धिक, ९ ज्योतिरस, १० अधन, ११ अभनपुलक, १२ रजत, १३ जातरूप, १४ अंक, १५ स्फटिक. ये सब रत्न यहां यावत् पदसे संगृहीत हुए हैं। तथा १६ वां रत्न रिष्ट है जो सूत्रमें कह ही दिया गया है। इनकी व्याख्या पांचवें सूत्रसे जानना चाहिये. इन द्वारोंके ऊपर आठ २ मंगल हैं-आठ मगलक ये हैं स्वस्तिक १. श्रीवत्स २ नन्दिकावर्त ३, वर्द्धमानक ४, भद्रासन ५, कलश ६, मत्स्य ७, और दर्पण ८ । यानविमानके ८ तोरणोंकी तरह इन्हें जानना चाहिये, । इनका वर्णन १४ वे सूत्रमें किया गया है। ये आठ मंगलक कृष्ण, नील, लोहित, हारिद्र
और शुक्ल इन पांचवर्णवाली ध्वजाओं से शोभित हैं। यहां यावत् पद से 'अच्छाः, श्लक्ष्णाः, रुप्पपट्टाः, वज्रमयदण्डाः, जलजामलगंधिकः, सुरम्याः,
રત્ન કકેતન વગેરે, ૨ વારત્ન ૩ વૈડૂર્યરત્ન, ૪ લેહિતાક્ષરત્ન ૫ મસારગલ્લરત્ન ૬ હંસગર્ભ, ૭ મુલાક, ૮ સૌગડધિક, ૯ તિરસ, ૧૦ અંજન ૧૧, અંજન પુલક, ૧૨ રજત, ૧૩ જાતરૂપ, ૧૪ અંક, ૧૫ ફટિક, આ સર્વ રત્નો અહીં થાવત્ પદથી ગૃહીત થયાં છે. ૧૬ મું રત્ન રિષ્ટ છે, જેનું કથન સૂત્રમાં કરવામાં આવ્યું જ છે. આ બધાની વ્યાખ્યા ૫ મા સૂત્રમાં કરવામાં આવી છે. એ દ્વારની ઉપર આઠ આઠ મંગલકો છે. આઠ મંગલકે આ પ્રમાણે છે–સ્વસ્તિક १, श्रीवत्स २, Allad 3, १द्धमान, ४, मासन ५, ४४ ६, मत्स्य ७. અને દર્પણ ૮. યાન-વિમાનના ૮ તેરણાની જેમ એમને પણ સમજવાં જોઈએ. એમનું વર્ણન ૧૪ માં સૂત્રમાં કરવામાં આવ્યું છે. એ આઠ મંગલકે કૃષ્ણ નીલ લહિત. હારિદ્ર અને શુકલ આ પાંચ વર્ણવાળી દવાઓથી શોભિત છે. અહીં यावत् ५६थी 'अच्छाः, श्लक्ष्णाः, रुप्पपट्टाः, वज्रमयदण्डाः जलजामलगंधिकाः
શ્રી રાજપ્રક્ષીય સૂત્રઃ ૦૧
