________________
१३६
राजप्रश्नीयसूत्रे वृषभवराहसिंहव्याघ्रमृगच्छगलद्वीपिचर्मेति वा इति फलितम् , अस्यायमर्थः अनेकानि यानि शडकीलकसहस्राणि शङ्कप्रमाणानां कीलकानां सहस्त्राणि तैर्विततं -ताडनेन विस्तृतीकृतमुरभ्रादिचर्म तद्वत्समतलः, उरभ्रादिचर्म शङ्कप्रमाणकीलकैस्ताडनं विना विततं न सम्भवति ततः समतलमपि न भवतीति उरभ्रादिचर्मणस्तद्विशेषणमुपात्तम् । तथा – नानाविधपञ्चर्णेमणिभिरुपशोभितः - अनेकजातीयः पञ्चवणमणिभिरुपशोभितः अलङ्कृतः, तथा-आवर्त्तप्रत्यावर्त श्रेणिप्रश्रेणि सौवस्तिकपुष्पमाणवकवर्द्धमानकमत्स्याण्डकमकराण्डकजारमारपुष्पावलिपद्मपत्रसागरतरङ्गवासन्तीलतापद्मलताभक्तिचित्रः -- तत्र - आवतः-भ्रमिःप्रत्यावर्तः एकस्यावतस्य प्रत्यभिमुख आवर्तः, श्रेणिः-तथाविधविन्दु जनितापतिः, प्रश्रेणिः - श्रेणेनिर्गताऽन्या श्रेणिः सौवस्तिकः - पुष्यमाणको-मणिजिस प्रकार शंकुमणि अनेक हजार किलकों द्वारा ताडनसे लम्बा चौडा किया गया उरभ्र-मेषका चमडा, वृषभका चमडा, वराहवरका चमडा, सिंह का चमडा व्याघ्रका चमडा, मृगका चमडा, छाग-बकरेका चमडा, छोटे व्याघ्ररूपी चीतेका चमड़ा, समनलवाला हो जाता है, उसी प्रकारसे यह मध्यभूमिभाग भी समतल वाला था. यहां यह 'अनेक शंकुकीलक' आदि रूप जो सूत्र पाठ है उसे उरभ्र चर्म आदि के विशेषरूप से व्याख्यात करना चाहिये, क्योंकि उरभ्रादि का जो चर्म होता है वह शंकु प्रमाण कीलकों द्वारा ताडित हुए विना न लम्बाचोडा हो सकता है और न समतल हो सकता है। तथा यान विमान का वह मध्य भाग नाना प्रकार के पंचवर्णों वाले मणियों से शोभित था. तथा – आवर्ग- भ्रमि, प्रत्त्यावर्त - एक आवर्त के अभिमुख हुआ दूसरा आवर्ग, श्रेणी तथाविध ભાગ પણ સમ તળિયા વાળે તથા જેમ શંકુ પ્રમાણ અનેક હજાર કીલકે વડે તાડિત કરીને લાંબું અને પહોળું બનાવવામાં આવેલું ઉરભ્ર-ઘેટાનું ચામડું, वृषमनु याम, वशनुयाम सिंडनु यामङ, वाधनु याम, भृगर्नु ચામડું, છાગ-બકરાનું ચામડું, નાના વાઘ રૂપ ચીત્તાનું ચામડું, સમતલ વાળું થઈ જાય છે, તેમજ આ મધ્ય ભૂમિભાગ પણ સમતલ વાળ હોય છે.
मी मा अनेकशंकुकीलक' वगेरे ३५ रे सूत्र-४ छ ते ७२७ यम 47. રેને લઈને વિશેષ રૂપથી સ્પષ્ટતા કરવી ઘટે છે. કેમકે ઉરભુ વગેરેનું ચામડું હોય છે તે શંકુ પ્રમાણુ કીલકે વડે તાડિત થયા વગર ન લાબું ચેડું થઈ શકે તેમ છે અને ન સમતળિયુ થઈ શકે છે. તેમજ યાનવિમાનને તે મધ્યભાગ અનેકાનેક પાંચ વર્ણોવાળા મણિએથી શાભિત હતું. તેમજ આવર્ત— ભૂમિ પ્રત્યાવર્ત, એક આવર્તન અભિમુખ થયેલ બીજો આવનં–શ્રેણિતથાવિધ
શ્રી રાજપ્રક્ષીય સૂત્રઃ ૦૧
