________________
९६
राजप्रश्नीयसूत्रे शब्दायां योजनपरिमण्डलायां सुस्वरायां घण्टायां विकृत्व उल्लालितायां सत्यां तत्-पूर्वोक्तं सूर्याभं विमानं प्रासादविमाननिष्कुटाऽऽपतितशब्दघण्टाप्रतिश्रुतशतसहस्रसङ्कलं-तत्र-प्रासादविमान-प्रासादयुक्तं विमान-सूर्याभनामकम् , यद्वाविमाने प्रासादः प्रासादविमानम् , अस्मिन् पक्षे प्राकृतत्वाद्विमानशब्दस्य पर प्रयोगः, तत्र ये निष्कुटा:-उपवनानि तत्र आपतिताः-वीचितरङ्गन्यायेनाऽऽगता ये शब्दाः-शब्दवर्गणापुद्गलास्त आपतितशब्दाः, तेभ्यः समुच्छलितानि यानि घण्टाप्रतिश्रुतशतसहस्राणि-घण्टा सम्बन्धिप्रतिध्वनिलक्षतैः सङ्कलंव्याप्तं चापि जातम्-अभूत् , ततः तदनन्तरम् खलु तेषां सूर्याभविमानवासिनां बहूनां वैमानिकानां देवानां च-पुनः बह्वीनां वैमानिकानां देवीनां च एकान्तरतिप्रसक्तनित्यप्रमत्तविषय सुखमूञ्छिताना-एकान्तरतिप्रसक्ताः-एकान्तेन-सात्मना रतिप्रसक्ताः-कामभोगपरायणाः, अतएव-नित्यप्रमत्ताः-नित्य-सदाप्रमत्ता:-प्रमादयुक्ताः ते च ते विषयसुखमूच्छिताः विषयाः शब्द-रूप-रसगन्ध, स्पर्शाः, तेभ्यः सुखानि-विषयजनितसुखानि तेषु मूच्छिता:-आसक्ताः, यद्वा-तैः मूछिताः-मोहिताश्च ते तथा तेषाम् , सुस्वरघण्टावविपुलबोलत्वकरके बजाया-जब वह तीन बार करके बज चुकी-तव उस सूर्याभविमान में अथवा विमान के प्रासादों में जो निष्कुट-उपवन थे उनमें वीचितरङ्ग न्याय से आगत उस सुस्वरा घंटा के शब्दवर्गणा के पुद्गलों से लाखों प्रतिध्वनियां निकली सो इन प्रतिध्वनियों से वह सूर्याभविमान वाचालित हो उठा अर्थात् व्याप्त हो गया. तब उस सूर्याभविमान के रहने वाले सब वैमानिक देव और देवियां जो कि एकान्ततः कामभोग क्रीडा में परायण थे, इसीलिये जो नित्य-प्रमादयुक्त बने हुए थे और विषयशब्द-रूप-रस-गंध और स्पर्श इनसे जन्य सुख में मूच्छित-आसक्त थे अथवा इनके द्वारा मोहित थे उनको, उस सुस्वर घंटा के शब्द की जो समस्त दिशाओं ઘટા હતી ત્યાં આવ્યો ત્યા આવીને તેણે તે મેઘઘરસિત ગંભીર ધવની વાળી અને જન જેટલા વિસ્તાર વાળી સુસ્વરા ઘંટાને ત્રણ વખત વગાડી. જ્યારે તે ત્રણ વખત વગાડવામાં આવી ત્યારે તે સૂર્યાભવિમાનમાં અથવા વિમાનના પ્રાસાદોમાં જે નિષ્ફટ–ઉપવન હતા તેમાં વિચિતરંગન્યાય થી તે પસરેલા તે સુસ્વરા ઘંટાના શબ્દ વગણના પુદગલોથી લાખો પ્રતિધ્વનિઓ નીકળ્યા. આ બધી પ્રતિધ્વનિથી તે સૂર્યાભવિમાન શબ્દિત થઈ ગયું. એટલે કે-શબ્દથી વ્યાપ્ત થઈ ગયું. ત્યારે તે સી સૂર્યાભવિમાનમાં રહેનારા વૈમાનિક દેવ અને દેવી કે જેઓ એકાંત સ્થળોમાં કામ ભેગકીડામાં નિરત હતા એથી જેઓ સદા પ્રમાદ યુક્ત થઈને રહેતા અને વિષય – શબ્દ, રૂપ, રસ, ગંધ અને સ્પર્શ જન્ય સુખમાં મૂરિછત – આસક્ત હતા અથવા
શ્રી રાજપ્રક્ષીય સૂત્રઃ ૦૧
