SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 600
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ पोयूषवर्षिणी-टीका स. १५ सांख्यादय. परिव्राजकभेदाः ___ मूलम्-से जे इमे जाव सन्निवेसेसु परिव्वायगा भवंति, तं जहा-संखा जोगी काविला भिउव्वा हंसा परमहंसा टीका-' से जे इमे' इत्यादि । ' से जे इमे' अथ य इमे ईदृशाः 'जाव सन्निवेसेसु यावत् सन्निवेशेषु, 'परिवायगा भवंति' परिव्राजकाः संन्यासिनो भवन्ति, 'तं जहा' तद्यथा-'संखा जोगी काविला भिउव्वा हंसा परमहंसा बहुउदगा कुडिव्वया कण्हपरिवायगा' सांख्याः योगिनः कापिलाः भार्गवाः हंसाः परमहंसा बहूदकाः कुटीव्रताः कृष्णपरिव्राजकाः, तत्र सांख्याः सांख्यमतानुयायिनः, योगिनः-योगश्चित्तवृत्तिनिरोधः सोऽस्त्येषां ते योगिनः, 'कापिलं शास्त्रं सांख्यं द्विविधम्-सेश्वरं निरीश्वरं च। तत्र सेश्वरं सांख्यं भगवदवतारः कपिलः प्रणीतवान् , निरीश्वरं सांख्यं तु अग्न्यवतारः कपिल इति सांख्यशास्त्रानुयायिनः' इति वाचस्पत्याभिधानकोशः। निरीश्वरसांख्यमतानुयायिन इति भावः। 'भिउन्चा' से जे इमे जाव' इत्यादि । (से जे इमे) जो ये (जाव सनिवेसेसु) ग्राम आकर आदिसे लेकर सन्निवेश तक के स्थानों में (परिव्वायगा) 'परिव्राजक रहते हैं; जैसे (संखा जोगी काविला भिउव्वा हंसा परमहंसा) सांख्य-सांख्यमतानुयायी साधु, योगी-चित्तवृत्तिनिरोधरूप योग को पालन करने वाले साधु, कापिल-निरीश्वर सांख्यमतानुयायी साधु, (१) सांख्य दो प्रकार के हैं-१ सेश्वरसांख्य, २ निरीश्वरसांख्य। सेश्वरसांख्यईश्वर को मानता है । निरीश्वर सांख्य ईश्वर को नहीं मानता है । वाचस्पत्याभिधानकोष में ऐसा लिखा है कि भगवदवतारस्वरूप कपिलने ईश्वरवादी सांख्य को, एवं अग्न्यवतारविशिष्ट उसी कपिलने निरीश्वरवादी सांख्य को रचा है। " से जे इमे जाव" त्याहि. (से जे इमे) २॥ (जाव सन्निवेसेसु) म ४२ माहिया वन सन्निवेश सुधानां स्थानमा (परिव्वायगा) परिमा०४४ २९ छे, रेवा (संखा जोगी काविला भिउव्वा हंसा परमहंसा) सांज्य-सांध्यमतन मनुयायी साधु, ગી-ચિત્તવૃત્તિનિરોધરૂપ ભેગનું પાલન કરવાવાળા સાધુ, કાપિલ-નિરીश्व२ 'सांज्यभत अनुयायी साधु, मासु बिना ४, (हंसा) इंस (१) सांभ्य में प्रधानां छे. १ सेश्वरसाज्य- २ निरीश्वरसाज्य. सेश्वरસાંખ્ય ઈશ્વરને માને છે. નિરીશ્વરસાંખ્ય ઈશ્વરને માનતા નથી. વાચસ્પત્યઅભિધાન કોષમાં એમ લખ્યું છે કે ભગવાનના અવતારસ્વરૂપ કપિલે ઈશ્વરવાદી સાંઓને તેમજ અગ્નિ–અવતાર–વિશિષ્ટ તેજ કપિલે નિરીશ્વરવાદી સાંખ્ય રચ્યું છે.
SR No.006340
Book TitleAgam 12 Upang 01 Auppatik Sutra Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1959
Total Pages824
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aupapatik
File Size24 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy