________________
पीयूषवर्षिणी-टोका सू. ५६ भगवतो धमदेशना
४५७ जाव मिच्छादसणसल्ले। अस्थि पाणाइवायवेरमणे मुसावायणसल्ले' अस्ति यावत् मिथ्यादर्शनशल्यम्, अत्र यावच्छब्दात्-'पेज्जे, दोसे, कलहे, अब्भक्खाणे, पेसुण्णे, परपरिवाए, अरइरई, मायामोसे' इत्येषां संग्रहः । अस्ति प्रेम-प्रेम रागः-पुत्रकलत्रादिष्वभिष्वङ्गपरिणामविशेषः । 'अस्थि दोसे' अस्ति द्वेषःद्वेषः आत्मनोऽप्रीतिलक्षणपरिणामः, अस्ति कलहः-कलः आनन्दस्तं हन्तीति कलहः-वाचिकद्वन्द्वः, 'अस्थि अब्भक्खाणे' अस्त्यभ्याख्यानम्-अभ्याख्यानम् असदोषारोपणम् । 'अत्थि पेसुण्णे' अस्ति पैशुन्यम्-पैशुन्यं प्रच्छन्नतया परदोषाऽऽविष्करणम् , अत्थि परपरिवाए' अस्ति। परपरिवादः-परेषां काक्वादिभिर्दोषकथनम्, 'अत्थि अरइरई' स्तः अरतिरती-अरतिः अरतिमोहनीयोदयाचित्तोद्वेगरूप आत्मनः परिणतिविशेषः, रतिः= (जाव मिच्छादसणसल्ले) यावत् मिथ्यादर्शन आदि शल्य हैं। यहां “यावत् " शब्द से " पेजे, दोसे, कलहे, अब्भक्खाणे, पेसुण्णे, परपरिवाए, अरइरई, मायामोसे" इस पाठ का संग्रह हुआ है । पुत्रकलत्रादिकों में जो आसक्तिरूप परिणामविशेष है उसका नाम प्रेम है। अप्रीतिलक्षण जो आत्माका परिणाम है वह द्वेष है । आनंद जिससे नष्ट होता है उसका नाम कलह है । असत्य दोषोंका आरोपण करना इसका नाम अभ्याख्यान है। पीठ पीछे दूसरे के दोषोंको प्रकट करना इसका नाम पैशुन्य है । दूसरे की निंदा करना इसका नाम परपरिवाद है। अरति एवं रति ये दोनों पाप हैं । अरतिमोहनीय के उदय होने से संयम के अन्दर जो चित्तोद्वेग होता है उसको ‘अरति' कहते हैं । सांसारिक विषयों की अभिलाषा को 'रति' कहते हैं। कपटसहित मिथ्याभाषण करना इसका नाम मायामृषा લાભપ્રકૃતિના ઉદયને વશ થવાથી દ્રવ્યાદિકને ચાહવાની જે આત્માની પરિણતિविशेष छ तेनु नाम वाम छ. (जाव मिच्छादसणसल्ले) यावत् भिथ्याशनशक्ष्य छे. मी "यावत्" या " पेज्जे दोसे कलहे अब्भक्खाणे पेसुण्णे परपरिवाए अरइरई मायामोसे" २॥ पानी सब ४यो छे. तेभा पुत्र આદિમાં જે આસક્તિરૂપ પરિણામવિશેષ છે તેનું નામ પ્રેમ છે. અપ્રીતિલક્ષણ જે આત્માનું પરિણામ છે તે છેષ છે. આનંદ જેનાથી નષ્ટ થાય છે તેનું નામ કલહ છે, અને અસત્ય દોષોનું આરોપણ કરવું તેનું નામ અભ્યા
ખ્યાન છે. કેઈની ગેરહાજરીમાં (પીઠપાછળ) તેના દોષે પ્રકટ કરવા તેનું નામ પિશુન્ય (ચાડી) છે. બીજાની નિંદા કરવી તેનું નામ પર પરિવાર છે. અરતિ તેમજ રતિ એ બન્ને પાપ છે. અરતિ–મોહનીયને ઉદય થવાથી सयभनी म २२ चित्तने देश थाय छेतेने 'अरति' हे छे. सांसारि४ विषयोनी मलितापाने 'रति' ४ छे. ४५८वा यालाषाय ४२ तेनु नाम
