________________
पीयूषवर्षिणी- टीका. सू. ३१ महावीरस्वामि शिष्यवर्णनम्
३०९
बहुविहाओ कहाओ कहंति अप्पेगइया उड्ढजाणू अहोसिरा झाणको हो गया संजमेण तवसा अप्पाणं भावेमाणा विहरंति ॥ सू० ३१ ॥
=वैराग्यवान् विधीयते याभिस्ताः; एतादृशीः बहुविधाः कथाः कथयन्ति=श्रावयन्ति । या विविधाः कथाः शृण्वन् श्रोता मोहं परित्यज्य तत्त्वं प्रति आक्षिप्तो भवति, तथा विक्षिप्तः कुमार्गत्रिमुखो भवति, एवं संवेदनीयः =मोक्षसुखाभिलाषी, निर्विण्णः - संसारादुद्विग्नो भवति । 'अप्पेगइया उड्ढजाणू अहोसिरा' अप्येकके ऊर्ध्वजानवः, अधः शिरसः = अधोमुखा - नोर्ध्वं तिर्यग् वा दत्तदृष्टयः ' झाणकोट्ठोवगया ' ध्यानकोष्टोपगताः - ध्यानरूपो यः कोष्ठस्तमुपगताः, संयमेन तपसाऽऽत्मानं भावयन्तो विहरन्ति । सू० ३१ ॥
जिस कथा के सुनने से प्राणी मोक्षसुख की अभिलाषावाला बन जाता है उस कथा का नाम ' संवेदनी कथा ' है ३, जिस कथा के सुनने से प्राणी संसार से विरक्त हो जाता है उस कथा का नाम ' निवेदनी कथा ' है ४ । इन कथाओं का सुनने वाला श्रोता मोह का परित्याग कर तत्त्व के प्रति आकृष्ट होता है, कुमार्ग से विमुख होता है, मोक्ष सुखका अभिलाषी होता है और निर्विण्ण- संसारसे - उद्विग्न होता है । (अप्पेगइया उड्ढजाणू अहोसिरा झाणकोट्ठोवगया संजमेण तवसा अप्पाणं भावेमाणा विहरंति ) कितनेक मुनिजन दोनों घुटनों को ऊँचा कर नीचे मस्तक किये हुए - माथा झुकाये हुए- ध्यानरूपी कोष्ठ में प्राप्त थे । इस प्रकार संयम और तपसे अपनी आत्मा को भावित करते हुए साधुगण विचर रहे थे || सू० ३१ ॥
મેાક્ષના સુખ માટે અભિલાષાવાળા બને છે તે કથાનુ નામ સવેદની સ્થા છે, જે કયા સાંભળવાથી પ્રાણી સંસારથી વિરક્ત થાય છે તે કથાનુ નામ ‘નિવેદ્યની કથા ’ છે. આ કથાઓના સાંભળનાર શ્રોતા માહના પરિત્યાગ કરીને તત્ત્વના તરફ આકર્ષિત થાય છે, કુમાર્ગથી વિમુખ थाय छे, મેાક્ષના સુખના અભિલાષવાળા થાય છે અને સંસારથી નિર્વિષ્ણુउद्विग्न थाय छे. (अप्पेगइया उडजाणू अहोसिरा झाणकोट्ठोवगया संजमेण तवसा अपाण भावेमाणा विहरंति ) डेटला मुनिभ्न भन्ने घुटो या राणी, માથું નીચે રાખી–માથું નીચે કરીને- ધ્યાનરૂપી કાઠામાં પ્રાપ્ત હતા. એ પ્રકારે સંયમ અને તપથી પેાતાના આત્માને ભાવિત કરતા સાધુગણ વિચરતા હતા. (सू० ३१).
