________________
२०६
औपपातिकसूत्रे
जहा - इत्तरिए य १ आवकहिए य २ । से किं तं इतरिए ? इत्तरिए अणेगविहे पण्णत्ते, तं जहा - चउत्थभत्ते १ छट्टभत्ते २ अट्टमभन्त्ते रिकं च- एति - गछति तच्छीलम् इत्वरं, तदेव - इरिकम् - अल्पकालिकम्, यथा श्रीमहावीरस्वामिनस्तीर्थे नमस्कारसहित प्रत्याख्यानकालादारम् मासपर्यन्तम्, श्रीनाभेयतीर्थङ्करतीर्थे संवत्सरपर्यन्तम्–इति १ । ' आवकहिए य' यावत्कथिकञ्च - यावत् - यदवधिर्मनुष्योऽयमिति मुख्यव्यवहाररूपा कथा यावत्कथा, तत्र भवं श्रावत्कथिकं - जीवनपर्यन्तम् अनशनमिति । अनयोरित्वरिकं पृच्छति——से किं तं इत्तरिए' अथ किन्तद् इत्वरिकम् ?, अस्योत्तरमाह'rate aorat पण्णत्ते' इत्यरिकम् अनेकविधं प्रज्ञम् 'तं जहा ' - तद्यथा - तानि यद्रूपाणि सन्ति तथा कथयति - 'चउत्थभत्ते' चतुर्थभक्तम् - एकोपवासरूपम् १ | 'छट्टभत्ते ' षष्ठभक्तम्–निरन्तरदिनद्वयोपवासरूपम् २ | 'अट्टमभत्ते' अष्टमभक्तं- निरन्तरदिनत्रयोपवासरूस्वामी के तीर्थ में इत्वरिक तप नमस्कारसहित = नौकारसी प्रत्याख्यान काल से लेकर छह मासपर्यन्त का कहा गया है। श्री आदिनाथ तीर्थंकर के शासन में इसकी मर्यादा नौकासी से लेकर एकवर्ष पर्यन्त की थी। शेष २२ तीर्थकरों के शासन में अष्टमास पर्यन्त इसकी अवधि थी । (से किं तं इत्तरिए ? ) इत्वरिक तप क्या है ? उत्तर - ( इत्तरिए अणेगविहे पण्णत्ते ) यह इत्वरिक तप अनेक प्रकार का कहा गया है; (तं जहा) वे प्रकार ये हैं(चउत्थभत्ते छठ्ठभत्ते अट्टमभत्ते दसमभत्ते बारसभत्ते चउदसभत्ते सोलसभत्ते अद्धमासियभत्ते मासियभत्ते दोमासियभत्ते तेमासियभत्ते चउमासियभत्ते पंचमासियभत्ते छम्मासिय भत्ते ) चतुर्थभक्त - एक उपवास, षष्ठभक्त-दो उपवास - निरन्तर - लगातार दिन का उपवास, अष्टमभक्त - निरन्तर तीन दिन तक उपवास, दशभभक्तं चार उपवास - लगातार સ્વામીના તીમાં ઈત્વરિક તપ નમસ્કારસહિત–નૌકારસી પ્રત્યાખ્યાનકાલથી લઈને છ માસ સુધીનું કહેવું છે. શ્રી આદિનાથ તીર્થંકરના સમયે તી માં તેની મર્યાદા નૌકારસીથી લઈ ને એક વર્ષ સુધીની હતી. બાકીના ૨૨ તી - ४रौना तीर्थभां ८ भास सुधीनी तेनी अवधि हुती. ( से किं तं इत्तरिए ? ) त्वरिङ तय शु छे ? उत्तर - ( इत्तरिए अणेगविहे पण्णत्ते ) मा त्वरि तथ हे छे; ( तंजहा ) ते साम छे. ( चउत्थभत्ते भत्ते अमभत्ते दसमभत्ते बारसभत्ते चउदसभत्ते सोलसभत्तं अद्धमासियभत्ते मासियमभन्त्ते दोमासियभत्ते तेमासियमभत्ते उमासियमभत्ते पंचमासियभत्ते छम्मा सियभत्ते ) तुर्थ-लत मे उपवास, षण्डलस्त मे उपवास-निरन्तर लगातार मे हिवसनी उपवास, अष्टभलत- साथै त्रशुद्विवसनो उपवास-त्र उपवास, दृशभ