________________
पीयूवर्षिणो-टीका. स. २४ भगवदन्तेवासिवर्णनम् महावीरस्त अंतेवासी बहवे निग्गंथा भगवंतो, अप्पेगइया आभिणिबोहियणाणी जाव केवलणाणी, अप्पेगइया मणबलिया अन्तेवासिनः-शिष्याः ‘बहवे' बहवः-बहुसंख्यकाः, 'निग्गंथा' निर्ग्रन्थाः-ग्रन्थो द्विविध आभ्यन्तरो बाह्यश्च, तत्र-कषायादिरूप आभ्यन्तरः, धनधान्यादिपरिग्रहरूपो बाह्यः, तेन द्विविधेन बाह्याभ्यन्तररूपेण ग्रन्थेन निर्मुक्ता निर्ग्रन्थाः, अथवा ग्रन्थान्निर्गता निम्रन्थाः-क्रोधादिभिर्धनादिभिश्च मुक्ता इत्यर्थः, भगवन्तः ‘अप्पेगइया' अप्येककेकेचित् 'आभिणिबोहियणाणी' आभिनिबोधिकज्ञानिनः- अभि' इति आभिमुग्ख्ये, 'नि' -इति नैयत्ये; ततश्च-अभिमुखो वस्तुयोग्यदेशाऽवस्थानाऽपेक्षी बोधः-अभिनिबोधः, स एव आभिनिबोधिकम् , स्वार्थे विनयादित्वात् इकण् प्रत्ययः, कचित्स्वार्थिकोऽपि प्रत्ययः प्रकृति वचनञ्चातिवर्तते, तेन अभिनिबोधस्य पुंस्त्वेऽपि आभिनिबोधिकस्य नपुंसकत्वं; यथा विनय एव वैनयिकम् , आभिनिबोधिकं च तज्ज्ञानम् आभिनिबोधिकज्ञानम्, तदन्त्येषामित्याभिनिबोधिकज्ञानिनः, 'जाव' यावत् 'केवलणाणी ' केवलज्ञानिनः – केवलं - शुद्धं – निर्मलं - सकलाऽऽवरणमलकलङ्कविगमसम्भूतत्वात् , अथवा थे, जो (निग्गंथा) बाह्य एवं अन्तरंग परिग्रह के सर्वथा त्यागी थे, तथा (भगवंतो) त्याग एवं वैराग्य से जिनका अन्तःकरण भरपूर था । इनमें (अप्पेगइया ) कितनेक (आभिणिबोहियनाणी) आभिनिबोधिक ज्ञानी थे। जो ज्ञान अभिमुख एवं योग्यक्षेत्र में स्थित वस्तु को इंद्रिय और मनकी सहायता से जानता है वह अभिनिबोध है, अभिनिबोध ही आभिनिबोधिक है । आभिनिबोधिक ज्ञान का दूसरा नाम मतिज्ञान है। इस ज्ञान से जो युक्त थे वे आभिनिबोधिकज्ञानी कहे गये हैं। (जाव केवलणाणी ) कितनेक श्रुतज्ञानी थे, कितनेक अवधिज्ञानी थे, कितनेक मनःपर्ययज्ञानी थे और कितनेक केवलज्ञानी शिव्या ता. ( निग्गंथा ) २ मा तम मत परियडना सर्वथा त्या उता, तथा (भगवंतो) त्या तभ०४ वैराज्यथा मना मत:४२९३ स२५२ तi. तमामा (अप्पेगइया) सामे (आभिणिबोहियनाणी ) मालिनिमाधिજ્ઞાની હતા. જે જ્ઞાન અભિમુખ એટલે ગ્ય ક્ષેત્રમાં રહેલ વસ્તુને ઈંદ્રિય અને મનની સહાયતાથી જાણે છે તે અભિનિબંધ છે. અભિનિબંધ એજ આભિનિધિક છે. આમિનિબેધિક જ્ઞાનનું બીજું નામ મતિજ્ઞાન છે. આ જ્ઞાનથી જે યુક્ત હતા તેમને જ આભિનિબેધિકજ્ઞાની કહેવામાં આવે छ. (जाव केवलणाणी)मा श्रुतज्ञानी ता, मामे मधिज्ञानी al, કેટલાએક મન ૫ર્યયજ્ઞાની હતા, તથા કેટલાએક કેવલજ્ઞાની હતા. કેવલ