________________
पीयूषवर्षिणी-टीका. स. २० कूणिककृता सिद्धानां महावीरस्य च स्तुति: १२१ पुरिसवरगंधहत्थीणं लोगुत्तमाणं लोगनाहाणं लोगहियाणं लोगगन्धयुक्ता हस्तिनो गन्धहस्तिनः, वराश्च ते गन्धहस्तिनो वरगन्धहस्तिनः, पुरुषा वरगन्धहस्तिन इव पुरुषवरगन्धहस्तिनस्तेभ्यः, गन्धहस्तिलक्षणं यथा---
यस्य गन्धं समाघ्राय, पलायन्ते परे गजाः । तं गन्धहस्तिनं विद्यान्नृपतेर्विजयावहम् ॥ इति ।
अतएव यथा गन्धहस्तिगन्धमाघ्राय गजान्तराणीतस्ततो द्रुतं पलाय्य प्रच्छन्नस्थानं प्राप्नुवन्ति, तद्वदचिन्त्यातिशयप्रभाववशाद् भगवद्विहरणसमीरणगन्धसम्बद्धगन्धतोऽपि-ईति-डमर-मरकादय उपद्रवा द्राग् दिक्षु प्रद्रवन्तीति, गन्धगजाऽऽश्रितराजवद् भगवदाश्रितो भव्यगणः सर्वदा विजयवान् भवतीति भवत्युभयोः सादृश्यम् । ' लोगुत्तमाणं' लोकोत्तमेभ्यः, लोकेषु-भव्यसमाजेषु उत्तमाश्चतुस्त्रिंशदतिउनके लिये नमस्कार हो, गंधहस्तीका लक्षण इस प्रकार है
“ यस्य गन्धं समाघ्राय पलायन्ते परे गजाः । तं गंधहस्तिनं विद्यान्नृपतेर्विजयावहम्" ॥
जिसकी गंध को सूंघकर भी अन्य हाथी भाग जाते हैं वह गंधहस्ती कहलाता है । यह जिस राजा के पास होता है वह अवश्य ही युद्ध में विजय प्राप्त करता है। तात्पर्य यह है कि जिस प्रकार गंधहस्ती की गंध को सूंघकर अन्यगज भाग जाते हैं उसी प्रकार प्रभु के विहार की गंध सूंघ कर, अर्थात्-प्रभुके विहार की वायु के संबंध से ईति, डमर और मरकी आदि उपद्रव बिलकुल शांत हो जाते हैं। (लोगुत्तमाणं) છે તે પુરૂષવરગંધહસ્તી કહેવાય છે. તેમને નમસ્કાર હે. ગંધહસ્તીનું લક્ષણ આ પ્રકારે છે
“ यस्य गन्धं समाधाय पलायन्ते परे गजाः। सं गन्धहस्तिनं विद्यान्नृपतेर्विजयावहम्'
જેની ગંધ સુંઘવા માત્રથી બીજા હાથી ભાગી જાય તે ગંધહસ્તી કહેવાય છે. તે જે રાજાની પાસે હોય છે તે અવશ્યમેવ યુદ્ધમાં વિજય પ્રાપ્ત કરે છે. તાત્પર્ય એ છે કે-જે પ્રકારે ગંધહસ્તીની ગંધને સુંઘીને બીજા હાથી ભાગી જાય છે તેવી જ રીતે પ્રભુના વિહારની ગંધને સુંઘીને અર્થાત્ પ્રભુના વિહારના વાયુના સંબંધથી ઇતિ ડમર અને મરકી આદિ उपद्रव मिस खid य छे. (लोगुत्तमाण) यात्रीश अतिशय सभा
