________________
विपाकचन्द्रिका टीका, श्रु० १, अ० २, उन्मितकवर्णनम् द्धबद्धवम्मियगुडिए' संनद्धबद्धवर्मितगुडितान संनद्धबद्धाः, अत एव वर्मिताम्म्धृतकवचाः गुडिताः अश्वकवचवन्तः, गुडशब्दोऽश्वकवचेऽर्थेऽपि वर्तते, अत्र पदत्रयस्य कर्मधारयसमासः; तान् । एतत्पदबोधितमेवार्थ स्पष्टीकुर्वन्नाह - 'आविद्धगुडे, ओसारियपक्खरे उत्तरकंचुइए' इति । आविद्धगुडान-आविद्धाः संलग्नाः, गुडा: कवचा येषां ते तथा, तान्, तथा अवसारितपक्खरान्-अवसारितानि अवलम्बितानि, पक्खराणि-कवचा येषां ते तथा, तान् ‘पक्खर' इति देशीयः शब्दोऽश्वकरचवाचकः। तथा उत्तरकन्चुकितान-उत्तरकन्चुकाः तनुत्राणविशेषाः संजाता येषामिति तथा, तान् । 'ओचूलमुहचंडाधरचामरथासगपरिमंडियकडिए' अवचूलकमुखचण्डाधरचामरस्थासकपरिमण्डितकटीन् अवचूलमुवंरल्गायुक्तमुखम्, अत एव चण्डाधरं भयानकाधरोष्ठं येषां ते तथा, चामरैः, स्थासकैः दर्पणैः परिमण्डिता कटियेषां ते तथा, ततः कर्मधारयः, तान् । 'आरूढस्सारोहे' आरूढाश्वारोहान्-आरूढाः अश्वारोहा येषु ते तथा तान्। 'गहियाउहप्पहरणे' गृहीतायुधमहरगौतमस्वामीने अनेक घोडों को भी देखा। ये घोडे भी 'सन्नद्धबद्धचम्मियगुडिए, आविद्धगुडे, ओसारियपक्वरे, उत्तरकंचुइए, ओचूलमुहचंडाधरचामरथासगपरिमंडियकडिए' हाथियों के जैसे कवच धारण किये हुए थे वैसे इन घोडों के भी थे, फर्क सिर्फ इतना ही था कि हाथी हस्तिकवचों से युक्त थे और ये घोडे घोडेसंबंधी कवचों से युक्त थे। तात्पर्य इनका यह है कि-ये घोडे ऐसे थे कि जिन पर कवच लटक रहे थे, और शरीर की रक्षा के लिये जिन्हें विशेष परिधान भी पहिनाये गये थे। इनके मुखमें लगामें लगी हुई थीं, उनकी वजह से इनके मुखके अधरोष्ठ बडे भयानक दीखते थे । इनका कटिभाग स्थासको (दर्पणों) से शोभित हो रहा था । इन सब पर भी बडे २ अश्वारोही-सवार थे । इन पर भी अस्त्र शस्त्र लदे हुए, अथवा धार माने पर लेय. ये मेरे ५९ ' सनदबद्धवम्मियगुडिए, आविद्धगुडे, ओसारियपक्रवरे, उत्तरकंचुइए. ओचूलमुहचंडाघरचामस्थासगपरिमंडियफडिए' હાથીઓ જેવા કવચ ધ રણ કરેલાં હતાં. ફરક માત્ર એટલે જ હતું કે હાથી હાથીના કવચથી યુક્ત હતા, ત્યારે આ ઘડીએ ઘડાસંબંધી કવાથી યુક્ત હતા. તાત્પર્ય એજ કે–ઘેડાએ એવા હતા કે જેના ઉપર કવચ લટકી રહ્યાં હતાં, અને શરીરની રક્ષા માટે જેને વિશેષ પરિધાન પણ પહેરાવ્યાં હતાં. તેના મેઢામાં લગામ લાગેલી હતી, તે કારણથી તેના મેઢાને નીચેને ભાગ ભયાનક દેખાતું હતું, તેની કમરને ભાગ દર્પણેથી ભતે હતો. તે દરેક ઘેડાઓ ઉપર મેટા-મેટા સ્વાર બેઠા હતા. તે ઘડાઓ ઉપર પણ અસ્ત્ર-શાસ્ત્ર લાદેલાં હતાં, અથવા તમામ સ્વારના
શ્રી વિપાક સૂત્ર