________________
विपाकचन्द्रिका टीका, श्रु० १, अ० २, उज्झितकवर्णनम् २०९ गच्छई' तत्रैवोपागच्छति, 'उवागच्छित्ता उपागत्य, तत्य णं बहवे' तत्र खलु बहून् 'हत्थी' हस्तिन: गजान् 'पासइ' पश्यति । कीदृशान् हस्तिनो पश्यति ? इत्याह-'सण्णद्ध०' इत्यादिना । 'सण्णद्धबद्धवम्मियगुडिए' संनद्धबद्धवर्मितगुडितान-सनद्धं बद्धाः संनद्धबद्धाः रज्ज्वादिना कवचस्य दृढबन्धन प्राप्ताः, अत एव वर्मिताः कवचिताः-संनाहयुक्ताः, ते चामी गुडिताः गुडाः-हस्तिकवचाःसंजाता एषामिति गुडिताः-हस्तिकवचधारका इत्यर्थः, अत्र गोवलीपर्दन्यायेन वमितेति विशेषणोपादानम् , तान् 'उप्पीलियकयत्थे उत्पीडितवरत्रान् उत्पीडिता = गाढतरसंलग्ना वरना हस्तिमध्यबन्धनरज्जयेषां ते तथा तान् 'कयत्थ' इति देशीयः शब्दो वरत्राचाचकः। यद्वा-'कयत्य' इति पृष्टरक्षार्थ मुपधानाकारं तूलपूर्णमुपकरणं 'कुंथ' इति प्रसिद्धम्, तत्र उत्पीडितंगाढतरबद्धं येषां ते तथा तान्, तथा 'उद्दामियघंटे' उदामितघण्टान्उद्दामिताः प्रलम्बिता, घण्टा येषां ते तथा तान्, तथा-'णाणामणि रयणविविहगेवेजे' नानामणिरत्नविविधग्रैवेयकान्=नानामणिरत्नमयानि विविपासइ' आते ही उन्होंने वहां अनेक हाथियों को देखा। वे हाथी किंस प्रकार के थे? सो कहेते हैं- 'सन्नबद्धवम्मियगुडिए' इन सब हाथियों को जो कवच पहिराये गये थे, वे सब मोटे२ रस्सों से उन पर कस कर बंधे हुए थे। 'उप्पीलियकयत्थे' 'कयस्थ ' यह देशीय शब्द है, इसका अर्थ 'वरना अर्थात् हाथियों के मध्य भाग के बांधने की रस्सी' ऐसा है। अथवा 'कयस्थ ' शब्द का अर्थ भाषा में 'कुंथ' भी होता है। यह हाथियों पर पृष्ठ-पीठ की रक्षा के निमित्त बांधी जाती है। इसमें रूई भरी होती है, और इसका आकार विस्तृत तकिया जैसा होता है। उदामियघंटे ' इन प्रत्येक हाथियों की आजबाजू झुल के पास दोनों ओर बडे२ घंट लटक रहे थे। ‘णाणामच्छित्ता तत्थ णं बहवे हत्थी पासई' मातi भणे त्यां सने हाथीमानलया.
साथी वा ना ना ? ते ४ – 'सन्नद्धबद्धवम्मियगुडिए' को तमाम हाथीએને જે કવચ પહેરાવેલાં હતાં, તે તમામ મેટાં મોટાં દેરડાંથી તેના પર કસી કરીને सांधेला त 'उप्पीलियकयत्थे ' "कयस्थ " 21 ०४ ४छ. तेने मर्थ વરત્રા અર્થતહાથિઓના મધ્ય ભાગને બાંધવાની રસી ( દેરડી) એ થાય છે. અથવા “કયસ્થ” શબ્દને, અર્થ ભાષામાં કંઈ પણ થાય છે. તે હાથીઓના પીઠની રક્ષા માટે બાંધવામાં આવે છે, તેમાં રૂ ભરેલું હોય છે, અને એને આકાર મેટા माशिवाय उद्दामियघंटे' ते प्रत्ये४ साथीभाने मान- सना पासे मन्ने मा भाटा-मोटा टी २ ता. 'णाणामणिरयणविवि वेज्जे'
શ્રી વિપાક સૂત્ર