________________
९२८
प्रश्रव्याकरणसूत्रे वगाई" अमनोज्ञपापकान्-अरुचिकरान् , ' रसाइं ' रसान् 'साइय' स्वादयित्वा, ' किं ते ' काँस्तान कथंभूताँस्तान् रसान् । इत्याह-' अरसविरससीयलुक्खणिज्जप्पपाणभोयणाई' अरसविरसशीतलरूक्षनिर्याप्यपानभोजनानि, तत्र-अरसानि -रसरहितानि-हिङ्गग्वादिसंस्कारवर्जितानि, विरसानिविगतरसानि-पर्युषितानि, शीतानि-शीतलानि रूक्षाणि-घृतादिलेशवजितानि, निर्याप्याणि बलवर्द्धनशक्तिरहितानि यानि पानभोजनानि तानि तथोक्तानि, तथा-' दोसीणवावनकुहियपूइय-अमणुन्नविण?-पसूय-बहुदुभिगंधियाई' दोषनव्यापाकुथितपूतिकामनोज्ञ विनष्टप्रसूतबहुदुरभिगन्धितानि, तत्र-'दोसीण' त्ति-दोषान्न-दोषा-रात्रिस्तत्र पक्वं यदन्नं, रात्रिपर्युपितमित्यर्थः, व्यापन्नं-विनिष्टं वर्णम् , कुथितं-कोथयुक्तम् , शटितमित्यर्थः, पूतिकम् गन्धयुक्तम् , अत एव-अमनोज्ञम् असुन्दरम् , विनष्टम् अत्यन्तविकृतावस्थाप्राप्तम् , ततः प्रसूतः प्रादुर्भूतो यो बहु दुरभिगन्धः अतिदुर्गन्धः स जातो येषु तानि तथोक्तानि, तथा-'तित्तकडयकसायअंबिलरसलिंदनीरसाई' रक रसों का (साइय ) आस्थादन करके उनमें साधु को राग द्वेषभाव धारण नहीं करना चाहिये । ( किं ते ? ) अरुचिकारक रस कौन २ से हैं इस प्रश्न का समाधान करने के निमित्त सूत्रकार कहते हैं-(अरसविरससीयलुक्वणिज्जपाणभोयणाई) अरस-हिङ्गु आदिके वघार से वर्जित, विरस-रस से विहीन-पर्युषित, शीत-शीतल-ठंडे, रूक्षघृतादि के लेश से रहित, निर्याप्य-वल बढाने की शक्ति से रहित, तथा (दोसीणवावनकुहिय पूइय अमणुनविणडपमूयबहुदुन्भिगंधियाई) दोसीणरात्रिमें पकाये गये ब्यापन-विनष्ट वर्णवाले, कुधित-सडे हुए पूतिक दुर्गधयुक्त, अतएव मनोज्ञ-असुन्दर तथा विनष्ट-अत्यंत विकृत अवस्था वाले और इसी कारण जिनमें से अत्यंत दुर्गध निकल रही हो ऐसे तथा जो (तित्तकडुयकसायअंबिलरसलिंदनीरसाइ) मरीच-मिर्च के जैसा सथि४२ २सानु “साइय” मास्वाहन शने तमनामा साधु द्वेषमा राम। न नही. " किं ते १" २५२यि४।२४ २स ४या ४या छ प्रश्ननु समाधान ४२वाने माट सूत्रा२ ४ छ-" अरसविरससीयलक्खणिज्जप्पपाणभोयणाई” म२-Eि Pान वधारथी २डित, वि२२-२२२२डित-५युषित, शात -2010-31, ३२-धी विनानु, निय- पधारपानी शतिथी २डित, तथा “ दोसिणवावन्नकुहियपूइयअमणुन्नविणद्वैपसूयवहुदुभिगंधियाई" होसी -रात्र राधेस, व्यापन-विनष्ट व वायु-थित-सडेस, पूति-दुधा , तेथी અમનોજ્ઞ-અસુંદર તથા વિન–અત્યંત વિકૃત અવસ્થાવાળા અને એ કારણે माथी सत्यता नीती जाय तेवा, तथा २ " तित्तकडुयकसायअंबिल
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર