________________
सुदर्शिनी टोका अ० १ सू०७ भावनास्वरूपनिरूपणम्
द्वितीयां मनोभावनामाह
मूलम् - बीयं च मणेण पावएण पावगं आहम्मियं दारुणं निसंसं वहबंधपरिकिलेसबहुलं जरामरणपरिकिलेससंकिलिहूं, न कयावि मणेण पावएणं पावगं किंचि विझायव्वं एवं मणसमिइजोगेण भाविओ भवइ अंतरप्पा असबलमसंकिलिट्ठनिव्वणचरित भावणाए अहिसएसजए सुसाहू ॥सू०७॥ टीका- 'बीयं च ' इत्यादि ।
,
'बीयं च ' द्वितीयां च पुनर्भावना मनः समितिरुघामाह - पाव एण
६२३
स और स्थावर जीवों की रक्षा होती रहती है । उठने बैठने में गमन करने में साधु ' जीवों की विराधना न हो' इस बात की विशेष सावधानी रखता है | युगप्रमाण भूमिका अवलोकन करता हुआ आगे २ के मार्ग में बढ़ता रहता है । इस तरह उसके द्वारा न कोई प्राणी हीलपितव्य होता है न निन्दितव्य होता है न गर्हितव्य होता है, और न हिंसितव्य होता है । न छेत्तव्य होता है, न व्यथितव्य होता है और न दुःख को प्राप्त कराने के योग्य ही होता है। इस प्रकार ईर्यासमिति के योग से भावितात्मा बना हुआ मुनिजन अपने अहिंसाव्रत को निर्दोष रीति से पालन करता हुआ सच्चा अहिंसक बन जाता है। तथा इस प्रकार की प्रवृत्तिशाली होने के कारण वह सुसाधु - मोक्ष को साधन करने वाला मुनि इस अर्थ को चरितार्थ करता है | सू०६ ॥
अब सूत्रकार इसव्रत की दूसरी भावना जो मनोगुप्ति है उसे प्रकट અને સ્થાવર જીવેાનું રક્ષણ થાય છે. ઉઠવા બેસવામાં તથા ગમન કરવામાં વધારે જીવેાની વિરાધના ન થાય ' તેનું મુનિ વધારે ધ્યાન રાખે છે. યુગ પ્રમાણ ભૂમિનું અવલોકન કરતા કરતા સાધુ માર્ગે આગળ વધે છે. આમ થવાથી તેના દ્વારા કાઈ પ્રાણી હીલયિતવ્ય, નિન્દિતવ્ય, ગર્હુિતન્ય, અને હિસિ તવ્ય થતું નથી. તેનું છેદન થતું નથી કે તેને વ્યથા પહેાંચતી નથી, તથા દુઃખને પામતું નથી. આ રીતે ઈયમિતિના ચેાગથી ભાવિતાત્મા બનેલ મુનિજન પેાતાના અહિંસાવતનું નિર્દોષ રીતે પાલન કરતા કરતા સાચા અહિંસક થઇ જાય છે. તથા આ રીતે પ્રયત્નશીલ હોવાને કારણે તે સુસાધુ-મેાક્ષને साधनाश भुनि, मे अर्थने यरितार्थ उरे छे ॥ सू-६ ॥
હવે સૂત્રકાર આ વ્રતની મને ગુપ્તિ નામની ખીજી ભાવના છે તેનું સ્પ
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર
