________________
सुदर्शिनी टीका अ० १ सू० ३० वेदनापीडितनारकाक्रन्दनिरूपणम्
१११
वचनानि 'जंपमाणा' जल्पमानाः प्रलपन्तः 'दिसोदिसि 'दिशोदिशं एकस्याः दिशोऽन्यां दिशमितस्तत इत्यर्थः 'विप्पेक्वंत्ता' विप्रेक्षमाणाः समन्तात् पश्यन्तः 'अत्ताणा' अत्राणाः रक्षाहीनाः, अतएव 'असरणा' अशरणाः शरणरहिताः, अतएव ' अणाहा' अनाथा: दीनाः, ' अबंधवा ' अबान्धवाः बान्धवरहिताः, 'बंधुविप्पहीणा' बन्धुविहीणाः विद्यमानसम्बन्धिविप्रयुक्ताः, 'मियविव' मृगा इव ' भउबिग्गा' भयोद्विग्ना: भयव्याकुलाः 'वेगेण' वेगेन 'विपलायंति' विपलायन्ते प्रधावन्ति, ततः प्रधावमानान् तान् नारकान् ‘बला' बलात् 'घेतण' गृहीत्वा 'निरणुकंपा' निरनुकम्पाः दयारहिताः ‘केइ ' केऽपि 'जमकाइया' यमकायिकाः परमाधार्मिकाः, हसंता' हसन्तः 'पलायमाणाणं' पलायमानानां च तेषां ' मुहं ' मुखं 'लोहदेण्डेहिं ' लोहदण्डैः, 'विहाडेउँ' विघाटय-उद्घाट्य कलकलं ' अतितप्तत्वात् कल-कल शब्दयुक्तं पूर्वोक्तं त्रपुकं प्रकार कहकर वे ( कलुणाणि जपमाणा) करुणा वचनोंका उच्चारण करते हुए (दिसोदिसि विप्पेक्खंता) वहां से दूसरी दिशा में इधर उधर देखते हुए ( अत्ताणा) रक्षक रहित (असरणा ) शरण रहित (अणाहा) विनानाथ के ( अबंधवा ) दीनदशा संपन्न (बंधुविप्पहीणा ) बांधवों से रहित-रक्षक जनों से रहित, अतः ( भउचिग्गा) भय से व्याकुल बन कर वे (मियविब) मृगों को तरह वहां से ( वेगेण ) वेगपूर्वक ( विप्पलायंति ) भागते हैं । इसके बाद भागते हुए उन नारकियों को (बलाघेत्तूण ) जबर्दस्ती से पकड़कर (निरणुकंपा ) दयारहित बने हुए (केइ) कितनेक ( जमकाइया ) यमकायिक परमाधार्मिक देव ( हसंता ) हँस हँसकर ( पलायमाणाणं ) पलायन करते हुए उनके (मुहं ) मुख को ( लोहदंडेहिं) लोहदंडों से (विहाडेउं) फाडकर फिर उसमें (कलकप्रमाणे डीने "कलुणाणि जंपमाणा" ४३४४ वयनी यासत, “ दिसो दिसिं विपक्खंता" त्याथी भी हिशामा माम तभन्नता, "अत्ताणा" २१ विनानां "असरणा', २२९५ विनाना, "अणाहा" अनाथ, “अबंधवा" होनशामा भूयेसा, "बंधुविप्पहीणा" माधव विनाना-२क्षा ४२ना२ विनाना, मेवाते ना२४ी को "भउव्विग्गा" अयथी व्यायनीने "मियविव" भृशानी म त्यांथी · वेगेण" वेगथी "विप्पलायति' लागे छे. त्या२माह मागता मेवा ते ना२४ी वाने "बलाघेत्तूण" २ समयी ५४ीने “निरणुकंपा" या २डित मनेा “केइ” Beat "जमकाइया" यमयि४, ५२माधाभि वो "हसता" इसी सीन "पलायमाणाणं " नासत मे तेभनी “मुह" भुगने 'लोहदंडेहि" दाना
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર