________________
प्रश्नव्याकरणसूत्रे इत्यादि-' महब्भय ' महाभयां 'अविस्सामवेयणं' अविश्रामवेदना प्रतिसमयमनुभूयमानाऽशातवेदनां, 'दीहकालबहदुक्खसंकडं' दीर्घकालबहुदुःखसंकटांदीर्घकालमभिव्याप्यवर्तमानः बहुमि नाविधैः शारीरमानसर्दुखैः संकटां-संकुलां, तादृशीं नरयतिरक्खनोणि ' नरकतिर्यग्योनि-नरकेषु तिर्यक्षु च या योनिः= उत्पत्तिस्थानं तां ' वइंति' वर्धयन्ति-तासु तासु नानाविधासु योनित्यूत्पद्य च महावेदनामनुभवन्तीत्यर्थः । ते प्राणवधकारकाः नरकतिर्यगादि कुयोनिषु परिभ्रमणं कुर्वन्तो जन्म मरणाद्यविच्छिन्नपरम्परया यथा घोरातिघोरदुःखमनुभवन्ति तथोच्यते-'इओ' इत्यादि-ते प्राणवधकारकाः 'आउक्खए' आयुः क्षये 'इओ' इतः मनुष्य भवात् 'चुया' च्युताः-मृताः सन्तः ' असुभकम्मवहला' अशुभकर्मबहुलाः प्राणिवधपापकर्मप्रचुराः सन्तः 'नरएसु' नरकेषुवडंति ) नरक तिर्यच योनि को बढाते हैं जो योनि (महन्भयं) अत्यंतभयप्रमद, एवं (अविस्सामवेयणं) प्रतिसमय अनुभूयमान अशातवेदना सम्पन्न है-तथा ( दोहकाल बहुदुक्खसंकडं ) जिसमें दीर्घकालतक जीव नाना प्रकार के शारीरिक एवं मानसिक दुःखों को भोगा करता है। ऐसी उस विविध शारीरिक मानसिक दुःखों से संकुल नरक तिर्यंच योनि को वढाते हैं। तात्पर्य इसका यह है कि जो प्राणवध करनेवाले जीव हैं वे उन २ नाना प्रकार की योनियों में उत्पन्न होकर महान् वेदना
ओंका अनुभव करते रहते हैं । इस प्रकार नरक तिर्यच आदि कुयोनियों में परिभ्रमण करते हुए वे प्राणवधकारी जीव जन्म मरण आदि की अविच्छिन्न परम्परा से जिस प्रकार घोरातिघोर दुःखों को भोगते हैं, अब सूत्रकार इसी विषय को यहां स्पष्ट करते हैं (इओआउक्खए चुया) आयु के क्षय होने पर मनुष्यभव से मरकर प्राणवध कारक जीव योनिन पधारे छ, २ यानि “ महब्भयं " अत्यंत भयप्रह, मने “ अविस्साम वेयणं" प्रतिणे मनुलवाती मान वेहनाथी युक्त छ, तथा “दीहकाल वहुदुक्खसंकडं" भी सुधी ७१ विविध प्रश्नां शारी२४ मने માનસિક દબેને ભોગવ્યા કરે છે. એવી વિવિધ શારીરિક અને માનસિક દુખોથી યુક્ત, તે નરક તિય ચ નિને તેઓ વધારે છે. તેનું તાત્પર્ય એ છે કે પ્રાણવધ કરનાર છે ઉપરક્ત વિવિધ યોનિમાં ઉત્પન્ન થઈને મહાન વેદના અનુભવે છે. આ રીતે નરક તિર્યંચ આદિ કુનિમાં પરિભ્રમણ કરતાં તે પ્રાણવધ કરનારા જ જન્મ મરણ આદિની અતૂટ પરંપરા પૂર્વક જે જે પ્રકારનાં ભયંકરમાં ભયંકર દુઃખે ભેગવે છે, તે વિષયનું હવે સૂત્રકાર २५टी४२९ ४२ छ " इओ आउक्खए चुया" आयुष्यनो क्षय थdi qधारी
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર
