________________
सुदर्शिनी टोका अ० १ सू० २३ के के जीवा पापं कुर्वन्ति १
८९
"
निर्वर्तितवन्तस्ते करणपर्याप्ताः । तदितरे - अपर्याप्ताः । ' अनुभलेस्सपरिणामे ' अशुभलेश्य परिणामाः=अशुभलेश्याः = संक्लिष्ट लेश्यायुक्ताः परिणामाः =अध्यवसाया येषां ते एते पूर्वोक्ताः ' अण्णे य ' अन्ये च = अन्येऽपि ' एवमाई ' एवमादयः एताशाः प्राणिनः, 'पाणाइवायकरणं प्राणातिपातकरणं प्राणातिपातानुष्ठानं ' करेंति ' कुर्वन्ति, पुनरपि तदेवाह - ' पावा ' इत्यादि - ' पावा' पापा : = पापकर्मतत्पराः, 'पावाभिगमा' पापाभिगमाः पापमेव अभिगमः = स्वीकारो येषां ते तथा पावमई' पापमतयः = पापबुद्धयः, 'पावरूई ' पापरुचयः = पापे एव रुचि = रतुरागो येषां ते तथा, ' पाणवहकयरई' प्राणवधकृतरतयः = प्राणवधे कृता - रतिः = प्रीतिस्ते तथा, ' पाणवहरूवाणुद्दाणा' प्राणवधरूपानुष्ठाना=प्राणवधरूपमनुष्ठानं
6
,
इसके पहिले नहीं लब्धिपर्याप्त जीव हैं ! तथा जो जीव शरीर इन्द्रिय आदि करणों की रचना को पूर्ण कर चुकते हैं ये करणपर्याप्त है । इनसे भिन्न जो जीव हैं वे अपर्याप्त हैं तथा ( असुभलेस्सपरिणामे ) जिन जीवों के अध्यवसाय- परिणाम-संक्लिष्ट लेश्यायुक्त हैं (एए ये तथा ( अण्णेय एवमाई ) इनसे भिन्न और भी ऐसे ही प्राणी ( करेंतिपाणाइवाय करणं ) प्राणातिपातरूप पाप के करने वाले होते हैं । इसी बात को सूत्रकार पावा " इत्यादि पदों द्वारा प्रकट करते हैं (पावा) जो पापकर्म करने में तत्पर हैं, (पावाभिगमा) पाप प्रवृत्ति ही जिन्हें स्वीकृत है, ( पावमई ) जिनकी बुद्धि पापमय हो रही है, ( पावरुई ) पापकर्म में जिनकी रुचि अधिक से अधिक रूप में सजग रहती है, ( पाणावह करुई) प्राणवध में जिन्हें आनंद आता है ( पाणावहरूवाणु
66
८
66
મરે છે-તે પહેલાં મરતાં નથી, તેમને લબ્ધિ પર્યાપ્ત જીવા કહે છે. તથા જે જીવા શરીર ઇન્દ્રિય આદિકરાની રચના પૂર્ણ કરી નાખે છે, તે જીવાને કરણ પર્યાપ્ત કહે છે. તેમનાથી જે ભિન્ન પ્રકારના જીવે છે તેએ અપર્યાપ્ત છે, તથા असुभ परिणामे ” જે જીવેાના અધ્યવસાય-પરિણામ- સ કિલષ્ટ લેશ્યા યુક્ત હાય છે ઃ " तेथ्यो तथा ए ए अण्णेय एवाई " ते सिवायनां ખીજા પણ એવાં જ પ્રાણીઓ " करेति पाणाइ वायकरणं " प्रातिपात ३५ પાપ કરનારાં હોય છે. એજ વાતને સૂત્રકાર पावा ” ઇત્યાદ્વિ પટ્ટો દ્વારા પ્રગટ કરે છે. पावा " पाय दुखाने तत्पर होय छे, “ पावाभिगमा " पाय प्रवृत्ति न भेमागे स्वीअरेसी छे" पावमई ” भनी युद्धि पायभय थ गर्ध छे, “ पावरुई ” पाय भी बेमनी वृत्ति वधारेमा वधारे लगृत रहे छे, पाणवह कयरुई " आएणुवधभां नेभने भन्न भावे छे, पाणवहरूवाणु
66
66
69
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર
66
66
