________________
अर्थबोधिनी टीका वर्ग ३ धन्यनामाणगार शरीर वर्णनम्
१०७ छल्ली, कारवेल्लछल्ली । तत्र मूलका स्वनामप्रसिद्धः कन्दविशेषः 'मूला' इति भाषायाम् । चालत-चिभिंट 'ककडी' इति भाषायाम् । कारवेल्लं-लताफलं 'करेला' इति भाषायाम् । तेषां छल्ली-त्वक, सा यथाऽतिमतला भवति तद्वत्कणौँ संजातौ ॥ मू० ३५॥
मूलम्--धण्णस्स सीसस्स०, से जहा०-तरुणगलाउएइ वा, तरुणगएलालुएइ वा, सिण्हालएइवा तरुणए० जाव चिटुइ, एवामेव धण्णस्स अणगारस्स सीसं सुकं लुक्खं निम्मंसं अद्विचम्मच्छिरत्ताए पण्णायइ, नो चेव णं मंससोणियत्ताए ॥सू०३६॥
छाया-धन्यस्य शीर्षस्य तद्यथा०-तरुणकालबुकमिति वा तरुणकैलालुकमिति वा, सिहालकमिति वा, तरुणक०, यावत्तिष्ठति, एवमेव धन्यस्यानगारस्य शीर्ष शुष्कं रूक्षं निर्मासमस्थिचर्मशिरावत्तया प्रज्ञायते, नो चैव खलु मांसशोणितवत्तया ॥ मू० ३६ ॥
टीका-'धण्णस्स' इत्यादि । तस्य खलु धन्यनामानगारस्य तपःप्रभावाच्छीर्षकस्यैवंविधं रूपलावण्यं संजातं, यथा-तरुणालावु-अपक्वतुम्बीफलं, तरुणैलालुकम्=अपक्वो वर्तुलाकारः कन्दविशेषः, 'सुरण' इति भाषाप्रसिद्धः, सिहालकम्='तरबूज' इति प्रसिद्धं फलं, तच्च तरुणकम् अपक्वं त्रोटितम् आतपे निक्षिप्तं शुष्कं सत् परिम्लानं तिष्ठति भवति, एवमेव धन्यनाम्नोऽनगारस्य करेले की छाल होती है उसी प्रकार उग्र तप के कारण धन्यकुमार अनगार के कान, मांस एवं रक्त से रहित हो कर सूख गये थे।।सू०३५॥
'धण्णस्स' इत्यादि । जैसे - अपक्क तुम्बीफल, अपक एलालुक (गोल सूरण कन्द ) अथवा अपक्व तरबूज, अपरिपक्व अवस्था में ही तोडकर सूर्य की प्रचण्ड धूप में दे देने पर शुष्क, रूक्ष एवं म्लान हो जाते हैं, उसी प्रकार उग्र तप से धन्य अनगार का मस्तक भी છાલ હોય છે, તેવી રીતે ઉગ્રતાપના કારણે ધન્યકુમાર અણગારના કાન, માંસ અને રકતના અભાવે સુકાઈ ગયા હતા. (સૂ૦ ૩૫)
'धण्णस्स' ईत्याहि.भ अ५४१ तुंगार्नु ३१, भ५४१ मेवाgs (गोण સૂરણ કંદ) અથવા અપકવ તરબૂચ, અપરિપકવ અવસ્થામાં જ તેડીને સૂર્યના સખ્ત તાપમાં રાખવાથી, શુષ્ક, રૂક્ષ તેમજ પ્લાન થઈ જાય છે તેવી રીતે ઉગ્ર તપથી
શ્રી અનુત્તરોપપાતિક સૂત્ર
