________________
५३
अर्थबोधिनी टीका वर्ग ३ धन्यकुमारवर्णनम् कीर्णा-विस्तीर्णानि=विस्तृतानि, विपुलानि बहूनि भवनानि-गृहाः, शयनानि तल्पानि, आसनानि=पीठकादीनि, यानानि-गन्त्रीप्रभृतीनि, वाहनानि-तुरगादयः, तैराकीर्णा-समन्विता । बहुधनबहुजातरूपरजता-बहु-विपुलं धनं-गणिमधरिमादि यस्याः सा बहुधना, बहु-विपुलं जातरूपं-मुवर्ण, रजतं रूप्यं यस्याः सा बहुजातरूपरजता, बहुधना चासौ बहुजातरूपरजता चेति बहुधनबहुजातरूपरजता। आयोगप्रयोगसंप्रयुक्ता-आ-समान्तात् योजनं द्विगुणादिलाभार्थ रूप्यादीनाम् ऋणग्राहकेभ्यो नियोजनमायोगः, तस्य प्र-प्रकर्षेण योजनम् उपायचिन्तनं प्रयोगः यद्वा आयोगेन-द्विगुणादिलिप्सया प्रयोगः ऋणग्राहकाणां सविधे द्रव्यस्य वितरणमायोगप्रयोगः, स संप्रयुक्तः प्रवर्तितो यया, तस्मित् वा संपयुक्ता-संलग्ना या सा आयोगप्रयोगसंप्रयुक्ता-नीत्या द्रव्योपार्जनप्रवृत्तेत्यर्थः । विच्छर्दितविपुलभक्तपाना-भक्तं च पानं च भक्तपाने, विपुले च ते भक्तपाने विपुलभक्तपाने, वि-विशेषेण छर्दिते भोजनावशिष्टे भक्तपाने यस्याः सा विच्छदितविपुलभक्तपाना । बहुदासीदासगोमहिषगवेलकप्रभूता=दास्यश्च दासाश्व गावश्च महिषाश्च गवेलका-उरभ्राश्चेति दासीदासगोमहिषगवेलकाः, अत्र बहुशब्दः प्रस्तार्थस्तेन-बहवः प्रशस्ताश्च ते दासीदासगोमहिषगवेलका इति बहुदासीदासगोमहिषगवेलकाः, ते प्रभूताः प्रचुरा यस्याः सा बहुदासीदासगोमहिषगवेलव:रथ आदि और वाहन-घोडा, हाथी आदि थे। उसके बहुत धनगणिम धरिम आदि, तथा बहुत चाँदी सोना थे । उसने अपना धन द्विगुणित लाभपर न्यायपूर्वक कर्जलेनेवाले मनुष्यों में तथा व्यापार में लगा रक्खा था । उसके यहां सबके भोजन कर लेने बाद बहुत भक्त-पान अवशिष्ट रहता था और बह अवशिष्ट भक्तपान गरीबों को दिया जाता था। उसके आज्ञाकारी बहुत दास-दासी थे और बहुतसे जातिमन्त गाय, बैल, भैसभैसा, भेड आदि उसके पास थे । वह उस नगरमें अत्यन्त प्रतिष्ठित एवं सम्माननीय थी । गाडी, २५ माहि, पाउन-धा, साथी माता . तेने पा धन-शुभ परिभ माहि, તથા ઘણું ચાંદી, સેનું હતું, તેણે પિતાનું ધન બેવડા લાભ ઉપર ન્યાયપૂર્વક કર્જ લેવાવાળા મનુષ્યમાં તથા વ્યાપારમાં લગાવી રાખ્યું હતું. તેને ત્યાં સહુએ જમી લીધા પછી પણ ઘણું ભત–પાન વધતું હતું, અને તે વધેલું ભક્ત–પાન ગરીને આપવામાં આવતું હંતું. તેને આજ્ઞાકારી દાસ દાસી અને જાતિવંત ગાય, બળદ, ભેંશ, પાડા, ગાડર આદિ ઘણાં હતાં, તે ભદ્રા રાજગૃહ નગરમાં ઘણી પ્રતિષ્ઠિત અને સમ્માનનીય હતી.
શ્રી અનુત્તરોપપાતિક સૂત્ર
