________________
6
6
मुनिकुमुदचन्द्रिका टीका, संशयनिवारणार्थं देवकीं प्रति भगवत उक्ति : ६३ वयासी' ततः खलु अर्हन् अरिष्टनेमिः देवकीं देवीम् एवमवदत् ' से नूणं तव देव !' तन्नूनं तव देवकि !, 'तत्' इति वाक्योपन्यासे नूनमिति वितकें; इमे छ अणगारे पासेत्ता अयमेयारूवे अज्झत्थिए जाव समुप्पज्जेत्था ' इमान् षडनगारान् दृष्ट्वा अयमेतद्रूप आध्यात्मिको यावत् समुदपद्यत । इमान् षडनगरान् दृष्ट्वा तव मनसि विकल्पो जात इत्यर्थः । स च ईदृश: - ' एवं खलु पोलासपुरे नयरे अमुत्तणं तं चैव जाव' एवं खलु पोलासपुरे नगरे अतिमुक्तेन तदेव यावत् = पोलासपुरे नगरेऽतिमुक्तोऽनगारो मामवोचत्, यत्त्वमेव ईदृशानां पुत्राणां जननी भविष्यसि नान्या काऽपि भविष्यति भरतक्षेत्रे, दृश्यते चान्याऽपि जाता, कथमनगारवचनमन्यथा जातम् ? इति अर्हदरिष्टनेमिसन्निधौ गत्वा शङ्काम् अपनेष्यामि; इति मनसि कृत्वा रथमारुह्य स्वगृहात् ' णिग्गच्छसि' निर्गच्छसि = निर्गताऽसि, 'णिग्गच्छित्ता' निर्गत्य ' जेणेव मम अंतियं ' यत्रैव ममान्तिकम् = मम समीपम् 'तेणेत्र' तत्रैव 'हब्बमागया' शीघ्रमागता, 'इच्वं ' इति शीघ्रार्थ देशीशब्द: ' से नूगं देवईदेवि ! अट्ठे समट्ठे ?' स नूनं देवकी - कहा - हे देवकी ! आज इन छ अनगारों को देख कर तेरे हृदय में इस प्रकार विकल्प पैदा हुआ कि मुझे पोलासपुर नगर में अतिमुक्त ( एवन्ता) अनगार ने इस प्रकार कहा था - ' -" हे देवकी ! तू आकार, वय और कान्ति आदि से तुल्य एवं नलकूबर के समान सुन्दर आठ पुत्रों को जन्म देगी, वैसे पुत्रों की जननी इस भरत क्षेत्र में और दूसरी कोई नहीं होगी" । परन्तु दूसरी माता ने भी अतिमुक्त से कथित लक्षणों वाले पुत्रों को जन्म दिया है। अतिमुक्त अनगार के वचन असत्य कैसे हुए ? इस शङ्का को अर्हत् अरिष्टनेमि के पास जा कर दूर करूँगी । ऐसा मन में विचार करके रथपर चढकर अपने घर से निकलकर मेरे समीप आयी है । क्यों देवकी આજે એ છ અનગારાને જોઇને તારા હૃદયમાં આ પ્રકારના વિકલ્પ પૈદા થયે કે મને પાલાસપુર નગરમાં અતિમુકત ( એવન્તા ) અનગારે આ પ્રકારે કહ્યું હતું—હું દેવકી ! તુ આકાર, વય અને કાન્તિ આદિથી સરખાં, નળખૈર જેવા સુંદર આઠે પુત્રાને જન્મ આપશે. એવા પુત્રાની માતા આ ભરતક્ષેત્રમાં ખીજી કાઈ થશે નહિ.” પરન્તુ ખીજી માતાએ પણ અતિમુકતે કહેલાં લક્ષણેાવાળા પુત્રાને જન્મ આપ્યા છે. અતિમુકત અનગારનાં વચન અસત્ય કેમ થયાં ? આ શ ંકાને અડુત અરિષ્ટનેમિની પાસે જઇ દૂર કરીશ. એમ મનમાં વિચારીને રથ પર ચડીને પેાતાને ઘેરથી નીકળી
શ્રી
અન્તકૃત દશાંગ સૂત્ર
