________________
३०८
उपासक दशाङ्गसूत्रे
यदुक्तम्
66
यदि सर्वथा न दद्याददतं प्रतिषेधेद्दने वा परिदुद्येत तदा तु भङ्गत्वं, ण देह वारेह य दिज्जमार्ण, तहेव दिने परितप्य य । इरिसो जो किवणस्स भावो, भंगो वये बारसगे इहेसो ॥ १ ॥” इति छाया - " न ददाति वारयति च दीयमानम्, तथैव दत्ते परितप्यते च ।
इत्येतादृशो यः कृपणस्य भावः, भङ्गोः व्रते द्वादश के एषः || १ || इति । 'यथा' - पदं चात्राभ्यागतादीनामप्युपलक्षणं, तथैव शास्त्रादिषु सर्वत्रोपलम्भात् । अत्रेत्थं सङ्ग्रहगाथा: -
“ अस्सवि पंचइयारा, सचित्तनिक्खेवणाविहाणाई | एवं कालाइकम परववएसा य मच्छरियं ॥ १ ॥ धन्नाइसु सचित्ते, मचित्तपरि मेलणं ।
एयस्स विवरथं वा, पढमो परिकित्तिओ ॥ २ ॥ अचित्तस्स सचित्तण, पिहाणं वुक्कमोवि वा । भोयणाइपयत्थेसु, जो सो बीओ उदाहिओ ॥ ३ ॥
---
एतच्छाया च
66
अस्यापि पञ्चातीचाराः, सचित्तनिक्षेपणापिधानादि । एवं कालातिक्रम, परव्यपदेशौ च मात्सर्यम् ॥ १ ॥ धान्यादिषु सचितेषु, अचित्त परिमेलनम् । एतस्य विपरीतं वा, प्रथमः परिकीर्त्तितः ॥ २॥ अचित्तस्य सचित्तेन, पिधानं व्युत्क्रमोऽपिवा । भोजनादिपदार्थेषु यः स द्वितीय उदाहृतः ॥ ३ ॥
दान देनेका सद्भाव पाया जाता है । अतः इनके होने पर भी व्रत भंग नहीं होता । यदि आहारादि देवे ही नहीं, या देते हुए को रोके, अथवा देकर पश्चात्ताप करे तो व्रतभंग समझना चाहिए। कहा भी है
" स्वयं न देवे, देते हुए दूसरेको निषेध करे, अथवा देकर पश्चाताप करे, ऐसा जो कृपणका भाव होता है उससे यह बारहवाँ व्रत खण्डित होता है ||
"
સદ્ભાવ માલુમ પડે છે. તેથી એ હાવા છતાં વ્રતભંગ થતા નથી. જો દાન આપે નહિ અને આપનારને કે, અથવા આપીને પશ્ચાત્તાપ કરે તે વ્રતભંગ સમજવા अधुं छे.
“પાતે ન દે, બીજો આપે તેને નિષેધ કરે, અથવા આપીને પશ્ચાત્તાપ કરે, એવા જે કૃપણના ભાવ થાય છે તેથી આ ખારમા વ્રતના ભંગ થાય છે.”
ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
