________________
२९.
उपासकदशासूने रतो जीविकानिर्वहणं शाकाटिककर्म (३)। भाटकाऽऽदानेन पश्वादिद्वारा जीविकानिर्वहणं भाटीकर्म (४) भूखनन प्रस्तरादिविदारणव्यापारेण जीविका निर्वहणं स्फोटीकर्म (५)। दन्तक्रयविक्रयव्यापारेण जीविकानिर्वहणं दन्तवाणिज्यम्, एवं सतिलोभाकुलाःकिराता हस्त्यादिजीववधमाचरितमुत्सहन्ते-इत्यस्यातीचारत्वम् (६) जतुकयविक्रयव्यापारेण जीविकानिर्वहणं-लाक्षावाणिज्यम्, लाक्षापदेनोपलक्षणस्वान्मनःशिला-साबू-क्षार-टङ्कणादयोऽपि ग्राह्याः, एतेन हि लाक्षादिसदृशवर्णादिमतां कुन्थुप्रभृतीनां जीवानामुपमर्दनसम्भवादतीचारत्वमस्य (७) रसानां मयादीनां
(३) शाकटिक कर्म-शकट (गड़ी) बना-बनाकर जीविका चलाना ।
(४) भाटीकर्म-भाड़ा लेकर पशुओं आदिके द्वारा जीविका निर्वाह करना।
(५) स्फोटीकर्म-जमीन खोदकर और पत्थर आदि फोडकर जीविका चलाना।
(६) दन्तवाणिज्य-दातों का लेन-देन (व्यापार ) करके जीविका करना। ऐसा करनेसे लोभी किरात आदि हाथी आदिको मारने के लिए उत्साहित होते हैं, इसलिए इसे अतिचार कहा है।
(७) लाक्षावाणिज्य-लाखका व्यापार करके जीविकानिर्वाह करना। लाख उपलक्षण है। इसलिए मेनसिल, साबू , क्षार (सजोआदि), टंकणखार आदिका भी ग्रहण करना चाहिए । इसमें लाख आदिके वर्णवाले कुंथुवा आदि जीवोंकी हिंसा होती है इस कारण इसे अतिचार कहा है।
(3) शा४ि-डीसी मनापी-मनावीन ते ५२ मावि यावी. (૪) ભાટીકમ–ભાડું લઈને પશુઓ આદિ દ્વારા આજીવિકાને નિર્વાહ કરે.
(૫) સ્કેટીકર્મ–જમીન ખેદીને અને પત્થર આદિ ફેડીને આજીવિકા ચલાવવી
(૬) દંતવાણિજ્ય-દાંતને વેપાર કરીને આજીવિકા ચલાવવી. એમ કરવાથી લેભી ભીલેવગેરે હાથી આદિને મારવામાં ઉત્સાહિત થાય છે, તેથી તેને અતિચાર उद्यो छे.
(૭) લાક્ષાવાણિજ્ય-લાખને વેપાર કરીને આજીવિકા ચલાવવી. લાખ ઉપલક્ષણ છે, તેથી મનસીલ, સાબુ, સાજીખાર, ટંકણખાર, વગેરે પણ તેમાં જ ગણવાં. લાખ વગેરેના વર્ણવાળા કંથવા આદિ જીની હિંસા થાય છે, તેથી તેને અતિચાર કહ્યો છે.
ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
