________________
अगारधर्मसञ्जीवनी टीका अ. १ सु. ११ धर्मकथा
धर्मकथा. "अस्थि लोए, अत्थि अलोए । एवं जीवा, अजीवा, बंधे, मोक्खे, पुण्णे, एतच्छाया च"अस्ति लोकः, अस्त्यलोकः । एवं जीवाः, अजीवाः, बन्धः, मोक्षः, पुण्यं,
एतद्वयाख्या चैवम्--अस्ति वर्तते लोकालोक्यते यः सः । ननु कोऽयं लोकपयार्थः ? किं येन केनचिद् यः कश्चिदेको ग्रामोऽवलोकितस्तावानेव लोकः? मैवम् , अपरेण ततोऽप्यधिकग्रामदर्शनात् । किं तर्हि यावद्रामादिकमस्माभिरवलोक्यते तावानेव लोकः?, नहि, अनन्ताज्ञनसंपन्नेन सर्वज्ञेन यो विलोक्यते लोक इत्याशयात् । नन्वेतेनाऽलोकस्यापि लोकत्वप्रसङ्गस्तस्यापि सर्वज्ञेनावलोकितत्वात् , कथा'पद दिया है । औपपातिक सूत्र में धर्मकथाका वर्णन इस प्रकार है--
धर्मकथा. लोक है। जो अवलोकन किया जाय उसे लोक कहते है।
शंका–'लोक' पदका क्या अर्थ है ! यदि किसीने कोई एक गांव का अवलोकन किया (देखा) तो क्या उतना ही लोक है ?
समाधान--ऐसा न कहो । क्योंकि दूसरा उससे भी अधिक ग्राम देखता है।
शंका--तो क्या जितने गांव आदि हम लोग देखते है उतना ही लोक है?
समाधान-नहीं। कहनेका तात्पर्य यह है कि अनन्तज्ञानवान् भगवान् सर्वज्ञ द्वारा जो देखा जाता है वह लोक है। » ધર્મકથાનું વર્ણન ઔષપતિક સૂત્રમાં આ પ્રમાણે છે.
घमथा. લેક છે. જે અવલેકી શકાય તેને લેક કહે છે.
શકા–લેક પદનો અર્થ શું ? જે કેઈએ કે એક ગામને અવसोऽयु (नयु) तो शु टसो सो छ ?
સમાધાન એમ ન કહે, કેમકે બીજો એનાથી પણ વધારે ગામે જુએ છે. શકાતે શું જેટલાં ગામ આદિ આપણે જોઈએ છીએ તેવજ લેક છે? अधर्मकथा संस्कृतटीकामें देख लेवें।। ધર્મકથા સંસ્કૃત ટીકામાં જોઈ લેવી.
ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
