________________
४०
ज्ञाताधर्मकथाङ्गसूत्रे हे देवानुप्रिय ! एते मृत्युजरादयः खलु दुरतिक्रमणीयाः दुःपरिहरणीया, दुर्निवारा इत्यर्थः । एयमेवार्थ स्पष्टीकुर्वन्नाह- ' णो खलु सक्का' इत्यादि । नो खल शष्याः सुबलि केन अनन्तबलवता देवेन-तीर्थकरेणाऽपि, यद्वा-महाबलवता केनापि देवेन, दानवेन वा निवारयितुं निवर्तयितुं नो खलुःशक्याः, मृत्युजरादय इत्यन्वयः । देवो वा दानवो वा मृत्युजरादीन रिपून वारयितुं समर्थो नास्तीत्यर्थः। नान्यत्रात्मनः कर्मक्षयेण आत्मसंचितसकलकर्मक्षयं विनाऽन्योपायेन मृत्युजरादि परिहारो नैव भविष्यतीति भावः ।
ततः खलु स स्थापत्यापुत्रः कृष्णवासुदेवमेवमवादीत्-यदि खलु एते दुरतिक्रमणीया नो खलु शक्याः -यावत्-यावत्करणादत्र-' मुबलिकेन देवेन दानदुरतिकमणिजा णो खल सका सुबलिएणावि देवेण वा दाणवेण वा णिवारित्तए जन्नत्थं अप्पणो कम्मक्खएणं ) हे देवानुप्रिय ! ये मृत्यु जरा आदि दुरतिक्रमणीय हैं दुःपरिहरणीय हैं। इसका निवारण करना संसारावस्था जीव के लिये सर्वथा अशक्य है। इसी अर्थ को सूत्रकार स्पष्ट करते हुए कह रहे हैं कि सुबलिक अनन्त बल के स्वामी तीर्थंकर देव भी अथवा महाबलवान कोई भी देव या दानव इन मृत्यु जरा आदि कों को निवारण करने के लिये सामर्थ्य शाली नहीं हो सके हैं । केवल आत्म संचित सकल कर्मों का क्षय ही एक ऐसा उपाय है जो इनका निवारण कर सकता है। इनके सिवाय और कोई दूसरा उपाय नहीं है। (तएणं से थावच्चापुत्ते कण्हं वासुदेवं एवं बयासी) कृष्ण वासुदेव की इस बात को सुनकर स्थापत्यापुत्र ने तब उन से इस प्रकार कहा- ( जइणं एए दुरतिकमणिज्जा णो खलु सक्का जाव नतेभो युं (एए ण देवाणुपिया ! दुरतिक्कमणिज्जा णो खलु सक्का सुबलिएणा वि देवेण वा दाणवेण वा णिवारित्तए जन्नत्थ अप्पणो कम्मक्खएण) હે દેવાનુપ્રિય ! આ મૃત્યુ વગેરે દુરતીકમણીય છે. સંસારમાં રહેતા પ્રાણીને માટે તેનું નિવારણું અશક્ય છે. “સૂત્રકાર અહીં એજ અર્થને સ્પષ્ટ કરતાં કહે છે કે સુબલિક એટલે કે અનન્ત બળશાળી તીર્થકર દેવ અથવા તે મહાબળવાન કોઈ દેવ કે દાનવ પણ આ મૃત્યુ ઘડપણ વગેરે ને દૂર કરવાનું સામથ્ય ધરાવી શક્યા નથી ફકત આમ સંચિત સકળ કર્મોને ક્ષયજ એક માત્ર ઉપાય છે કે જે આ મૃત્યુ, ઘડપણ વગેરેનું નિવારણ કરી શકે. એના સિવાય भीon is SIय मभने माता नथी (तएण से थावच्यापुत्ते कण्ह वासुदेव एव वयासी) ४४ वासुदेवानी मा पात सामजीन स्थापत्या पुत्र मन मा प्रमाणे ४थु (जइण एए दुरतिक्कमणिज्जा णो खलु सक्का जाव नन्नत्थ
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્રઃ ૦૨
